A Brief Comparison Between Systematic Theodicy and The Qur’anic Theodicy

Authors : Emrullah KURT

Pages : 405-433

Doi:10.54659/ulum.1183466

View : 11 | Download : 6

Publication Date : 2022-12-31

Article Type : Research Paper

Abstract :Felsefe tarihinde en çok tartışılan problemlerden biri kötülük problemidir. Klasik dönemlerden itibaren düşünürler ve filozoflar dünyada var olan ve hemen herkesin karşılaştığı bir olgu olan kötülük üzerinde düşünmeye başlamışlardır. Yaşadığımız dünyada neden kötülük vardır ya da kötülükle nasıl başa çıkabiliriz şeklindeki sorularla kötülük problemi felsefi olarak incelenmeye başlamıştır. Ancak bu sadece felsefe tarihine has değil, aynı zamanda vahiy geleneğine sahip olan dinlerin de uğraştığı bir tartışma konusudur. Yahudilik, özellikle de Hristiyanlık ve İslām gibi dinler bir dereceye kadar bu problemle ilgilenmişlerdir. Bu dinlerin bu soruna cevap verme araçları, akıl yürütme sürecinin ve her filozofun kendine has bir mantıksal sürecinin yoğun olarak devrede olduğu felsefi açıklamadakinden farklıdır. Filozoflar yeni-platonculuk çerçevesinde kötülüğü açıklamaya çalışmışlar ve bunun aslında iyiliğin yokluğu olduğunu savunmuşlardır. Madde en alt seviyelerde en somut halini alırken iyi olandan oldukça uzaklaşır. Dolayısıyla kemal olandan uzaklaşma kötülüğü getirir. Skolastikler ve İslām kelamcıları ise benimsedikleri dinin akidesine kısmen uygun açıklamalar getirerek dünyada bulunan kötülüğün Tanrı’nın varlığıyla uyumsuz ve çelişik olmadığını göstermeye çalışmışlardır. Söz konusu kelamcılar bazen de akidenin çerçevesi dışına çıkarak akıl yürütme araçlarını oldukça ileriye taşımışlardır. Filozoflar ve ilahiyatçılar bu soruna bir takım çözümler sunarken ait oldukları dinî geleneğe göre hareket etmeye çalışmışlardır. Ancak onlar bu cevapları verirken her zaman dinî geleneği göz önünde bulundurmamışlar ve çoğu zaman felsefî cevaplar üretmeye çalışmışlardır. Modern döneme gelindiğinde kötülük problemi teistik bir yapıya sahip olan semavi dinlerin adeta yumuşak karnı olarak görülmüştür. Kötülük problemi argümanı on yedinci asırdan itibaren yoğun bir şekilde ateistik argümanların en güçlüsü haline gelmiş ve günümüzde bu argüman yoğun bir şekilde kullanılmaya başlamıştır. Akademik olarak bu konu genellikle din felsefesi çerçevesinde ele alınmıştır. Kur’ân odaklı bir çalışma felsefi olana nispetle az olduğunu söylemek mümkün görünmektedir. Bundan dolayı bu çalışmada araştırmacı, kötülük problemi ile ilişkilendirilebilecek bazı Kur’ân ayetlerine yoğunlaşmaya ve bu bağlamda Kur’an’da kullanılmış olan kavramların birbirleriyle olan ilişkilerini göstermeye çalışmıştır. Daha sonra Kur’ân\`da bulunan bazı kıssaların teodise çerçevesinde değerlendirilip değerlendirilemeyeceğini tartışmıştır. Ayrıca araştırmacı Kur’ân’daki argüman ve üslupla sistematik teodise de denilen felsefi teodise arasında farklılıkların nasıllığını bu çalışma boyunca ortaya çıkarmaya çalışmıştır.
Keywords : Kuran, Tanrı, Kötülük, Teodise, Kıssa