Diyanet Gazetesi’nde İman Esaslarının Ele Alınışı Hakkında Bir İnceleme

Authors : Büşra Zoba, Cenksu Üçer

Pages : 87-137

Doi:10.54659/ulum.1537415

View : 301 | Download : 142

Publication Date : 2024-12-31

Article Type : Research Paper

Abstract :Bu çalışma, Diyanet Gazetesi’nde İslam dininin iman esaslarının ele alınışını konu edinmektedir. 1968-1990 yılları arasında Diyanet İşleri Başkanlığı’nın süreli dini yayını olarak yayımlanan Diyanet Gazetesi’nin muhtevasında yer alan konulardan biri de İslam dininin inanç/iman esaslarıdır. Kanun’un Başkanlığa yüklediği “toplumu İslam dininin inanç esasları ve din konusunda aydınlatmak” görevi çalışmamızın şekillenmesinde etkili olmuştur. Başkanlığın Diyanet Gazetesi’nde “İslam dininin inanç esasları” hakkında yapmış olduğu bilgilendirmenin incelenmesi önemli görülmektedir. Bu çalışma, Başkanlığın Diyanet Gazetesi’nde iman esasları hakkında yaptığı bilgilendirmeyi incelemeyi, bu konudaki bakış açısını ve katkısını değerlendirmeyi amaçlamaktadır. Nitel araştırma hüviyetindeki bu çalışmada söz konusu amaca bağlı olarak Başkanlığın yapmış olduğu bilgilendirmede klasik Kelam ilminin muhtevasında yer alan bilgiler uluhiyyet, nübüvvet ve sem‘iyyat şeklinde üç başlık altında ele alınmıştır. Bundan ötürü araştırmada Allah’a, meleklere, peygamberlere, kitaplara, ahiret gününe, kader ve kazaya iman olmak üzere 6 esastan müteşekkil iman esasları konusunun ele alınış biçimini ve Başkanlığın bu konulara bakış açısını ortaya koymak hedeflenmektedir. Çalışmanın temel hipotezi, Diyanet Gazetesi’nin İslam dininin inanç/iman esaslarına dair dinî konulara ağırlıklı olarak yer verdiği ve bu konuda yoğun bilgilendirme yaptığı şeklindedir. Çalışmanın deseni bağlamında öncelikle Diyanet Gazetesi’nin kısa bir tarihçesi ve muhtevası hakkında genel bir çerçeve çizilmekte, daha sonrasında uluhiyyet bağlamında Allah’a ve kadere iman, nübüvvet konusu bağlamında peygamberlere ve kitaplara iman, son olarak da sem‘iyyat konusu bağlamında ahiret gününe ve meleklere iman olmak üzere 6 iman esası hakkında bilgilendirme yapılmakta ve çalışma bir değerlendirmeyle tamamlanmaktadır. Araştırmanın bağımlı değişkenleri olarak belirlenen iman esasları ile ilgili olan yazılar, Diyanet Gazetesi’nin (araştırmanın evreni) amaçlı örnekleme ile taranması suretiyle örneklem tespit edilmiştir. Diyanet Gazetesi’nde inanca dair konuları ele alan toplam dört yüz iki (402) yazıdan iki yüz kırk dokuz (249) yazı/makalenin iman esasları ile alakalı olduğu, iman esaslarıyla ilgili yazıların inanca dair olanların yüzde altmış ikisine (%62) tekabül ettiği görülmektedir. Bu makalelerin yüz yedi (107) tanesini uluhiyyet konusu, doksan dokuz (99) tanesini nübüvvet, kırk üç (43) tanesini ise sem‘iyyat konusu oluşturmaktadır. Diyanet Gazetesi’nde 1970-80’li yıllarda iman esaslarıyla ilgili hususların daha fazla yer aldığı görülmektedir. Bu sonuç, Diyanet Gazetesi’nde inanç konularının muhtevasında ağırlıklı bölümün iman esasları konusu olduğunu göstermektedir. Söz konusu dönem itibariyle Din Kültürü ve Ahlak Bilgisi derslerinin zorunlu olmaması hasebiyle Diyanet Gazetesi’nin; toplumun İslam’ın iman esasları hakkında bilgilendirilmesi hususunda Başkanlığın önemli bir aracı olduğunu ve mühim bir ihtiyacı karşıladığını göstermektedir.
Keywords : İslam Mezhepleri Tarihi, Diyanet Gazetesi, İman Esasları, Uluhiyyet, Nübüvvet, Sem‘iyyat