SUUDİ ARABİSTAN-İRAN REKABETİNİN SURİYE İÇ SAVAŞI’NA ETKİSİ

Authors : Yadigar NAGİYEV

Pages : 100-122

View : 14 | Download : 11

Publication Date : 2021-08-27

Article Type : Research Paper

Abstract :Bu araştırmanın temel amacı, Suudi Arabistan Krallığı ile İran İslam Cumhuriyeti arasında devam eden rekabetin nedenlerinin mevcut Suriye İç Savaşı’na etkisini, tarihsel ve bilimsel verilere dayanarak kanıtlamaktır. 1925 yılında Suudi Arabistan ve İran arasında tesis edilen diplomatik ilişkiler, 1979 yılına kadar daha çok iş birliği düzeyinde sürdürülmesine rağmen, 1979 yılında mollaların İran’da yönetime gelmesi, taraflar arasındaki rekabeti tetiklemiştir. Bu rekabette, İran, Şii Hilali ve devrim ihracı politikaları uygulayarak, Suudi Arabistan üzerinde ciddi bir tehdit unsuru olmuştur. Her ne kadar taraflar arasında güç dengesini korumak için Amerika Birleşik Devletleri Başkanı Nixon tarafından “İkiz Sütun” politikası uygulansa da, bu siyaset, 1979 yılı sonrasında SSCB-İran iş birliğinin tesis edilmesi ile çökmüştür. İlişkiler bozulmasına rağmen, Saddam’ın 1990’da Kuveyt’i işgal etmesi, her iki tarafı Irak’a karşı iş birliği yapmaya zorlamıştır. 1997 yılından itibaren, İran Cumhurbaşkanı Hatemi’nin “Medeniyetler Arasında Diyalog” programı çerçevesinde taraflar arasındaki ilişkiler normalleşmesine rağmen, 2003 yılında ABD’nin Saddam Hüseyin hükümetini devirmesiyle, taraflar arasında oluşturulan yapay iş birliği de sona ermiştir. ABD Başkanı Obama döneminde ise, İran’a karşı uygulanan ılımlı politikalar, İran’ın askeri ve ekonomik güç kazanmasına neden olurken, İran’ın artan gücü karşısında Suudi Arabistan’ın güvenlik endişeleri artmış ve taraflar arasındaki rekabet algısı ve silahlanma yarışı hızlanmıştır. Taraflar arasında devam eden mezhepsel ve askeri rekabet, Ortadoğu ülkelerinin istikrarı açısından önemli olan Suriye İç Savaşı’nın seyrini de olumsuz etkilemiştir.
Keywords : Suudi Arabistan, İran, Mezhepsel çatışma, Suriye İç Savaşı