İNSANDIŞILAŞTIRMANIN ANTİK KÖKENLERİ VE AYDINLANMA DÖNEMİNE ETKİSİ

Authors : Soner Tauscher, Yiğit Cem Eskicioğlu

Pages : 73-106

Doi:10.54842/ustich.1342677

View : 119 | Download : 136

Publication Date : 2024-09-23

Article Type : Research Paper

Abstract :Bu çalışma, düşünce tarihi boyunca Batı düşünce dünyasının önde gelen filozoflarının insan doğası, toplumsal ve siyasal düzen, ırk kavramı ve kölelik üzerine görüşlerinin günümüzde mevcut olan ırkçılık, ayrımcılık ve özellikle insandışılaştırma gibi suçlara nasıl katkı sağladığını araştırmaktadır. İnsandışılaştırmanın felsefi kökenlerine yolculuk aynı zamanda felsefi antropoloji çalışmalarını da eleştirel bir analize tabi tutmayı zorunlu kılmaktadır. İnsanlık, tarih boyunca pek çok farklı dönemden geçerek ideal “insan”ı tanımlamış ve kendisinden farklı kişi ve grupları kendisiyle aynı insani derecede görmemiştir. Bu durumun ortaya çıkmasını açıklamada entelektüel tartışmalar etkili bir rol oynamaktadır. Çalışmada öncelikle modern dönem insandışılaştırmanın, sosyal psikoloji alanındaki farklı kavramsallaştırmalar üzerinden bir çerçevesi çizilmiş, ardından insandışılaştırma ile ırkçılık arasındaki ilişki tartışılmıştır. Sonunda insandışılaştırmanın felsefi kökenlerinin gün yüzüne çıkarılması adına Antik Yunan ve Aydınlanma felsefesi filozoflarının metinleri, kendi grupları dışındaki belirli gruplara yönelik söylemleri üzerinden incelenmiştir. Çalışma sonunda gerek Antik Yunan felsefesinde gerekse de Aydınlanma felsefesinde “biz” ve “biz kimiz” nosyonuna dair tanımlama kaygısının, hiyerarşik bir şekilde dış grubu iç gruptan ayırma motivasyonuna ve sömürünün meşrulaştırılmasına hizmet ettiği bu durumun neticesinde de günümüzdeki insandışılaştırmanın felsefi kökenini oluşturduğu görülmektedir.
Keywords : İnsandışılaştırma, Irkçılık, Kölelik, Antik Yunan Düşüncesi, Aydınlanma Felsefesi