‘Gönül Dağı’ Dizisi Üzerinden Dağ Mitinin Yeniden İnşası

Authors : Nursel Bolat, Esennur Sirer

Pages : 12-29

Doi:10.32739/etkilesim.2025.8.15.281

View : 56 | Download : 56

Publication Date : 2025-04-30

Article Type : Research Paper

Abstract :“Dağ” motifi geçmişten bugüne masallardan hikâyelere, efsanelerden mitlere kadar pek çok anlatıda yer almıştır. İnsanların ulaşamadıkları ya da anlamlandıramadıkları şeylerin göklerden geldiğine inanmışlardır. Bu bağlamda “dağ” yüceliğin ve erişilmezliğin yeryüzündeki simgesi hâline gelmiştir. Türklerin bilinen en eski tarihinde de Gök Tanrı inancı mevcuttur. Gök Tanrı inancında “dağ” tanrıya ulaşmanın bir yolu olarak görülmekte, kutsal kabul edilmektedir. Kültürel çeşitliliğe sahip Anadolu’da da “dağ” önemli bir figür ve anlatıların dikkat çeken bir motifidir. Kültürün teknoloji ile dolayımlandığı çağımızda kültür aktarımı da ekranlar aracılığıyla gerçekleşmektedir. Yaklaşık bir asırdır kişilerin hayatında yer edinen televizyon hikâyelerin nesilden nesile aktarımı için anlatıcı görevini üstlenmiştir. “Dağ” mitinin televizyon dizisi yoluyla kültürel olarak aktarımı konusunda yapılan çalışmada; TRT’nin proje dizileri arasında yer alan Gönül Dağı amaçlı örneklem yöntemi ile seçilmiştir. Gönül Dağı dizisi yüksek reyting almasının yanı sıra yerel anlatıların doğal olarak korunduğu bir bölge olan Orta Anadolu’da geçmesi nedeniyle de dikkat çekici bulunmuştur. Çalışmada Gönül Dağı dizisi betimsel analiz ve Roland Barthes’in mit kavramı ve mitsel anlatı çerçevesinde değerlendirilmiştir. Yapılan betimsel analizde; dizide kullanılan görsellerde dağ motifinin bulunduğu ve birçok anlatının da dağ miti çerçevesinde şekillendiği görülmektedir. Mitler, Barhes’in de üzerinde durduğu biçimiyle insanlar tarafından oluşturulan, zaman içinde de kalıp yargılara dönüşen durumları ifade etmektedir. Gönül Dağı dizisinde yaşlı bir adamın hikâye anlatımından yola çıkılarak oluşturulan görsel ve işitsel anlatıda dağ miti bugünkü duygu ve davranışlara referans oluşturmaktadır. Literatür taraması yöntemi ve dizi içerisinden alınan görüntülerin betimsel analizi ile yapılan çalışmada, geçmişte Türk dinî inançları arasında bulunan dağ kültünün zaman içinde dağ mitine dönüştüğü bunun da teknolojik bir araç olan televizyon vasıtasıyla topluma aktarıldığı tespit edilmiştir.
Keywords : Türk Kültürü, , mit, , dağ kültü, , Gönül Dağı, , televizyon dizisi