Şerhu Hutbeti`l-Beyânda Hz. Ali ve Ehl-i Beyt ile İlişkilendirilen Kur`ân Ayetleri ve Bunların Yorumu

Authors : Emrah DİNDİ

Pages : 171-210

View : 17 | Download : 10

Publication Date : 2016-07-01

Article Type : Research Paper

Abstract :Geçmişte Alevî-Bektaşî inanç ve düşünce sisteminin beslendiği eserler ve bu eserlerde bu inanç ve düşünce sistemini temellendirmek için başvurulan ayetler ve bunların yorumları günümüzde Alevî-Bektaşîleri için büyük önem arzetmektedir. O nedenle bu makalede, Alevî-Bektaşîlerin temel referanslarından biri olan, Hz. Ali’nin sözlerini ihtiva ettiği ileri sürülen “Hutbetu’l-Beyân” ve XV. yüzyılın ortalarında Osmanlı döneminde Seyyid Hüseyin Gaybî tarafından bu esere yapılan şerh’te, Kur’ân’a ve ayetlere yapılan atıflar ele alınmıştır. Bu bağlamda, o dönem Anadolu halkının dinî inanç ve kültürlerine ışık tutan bu şerh’te, Hz. Ali ve Ehl-i Beyt tasavvuruyla ilişkilendirilen Kur’ân ayetleri ve bu ayetleri anlama, yorumlama biçimleri irdelenmiştir. Öte yandan bu ayetlerle ilişkilendirilen yorum ve rivayetlerin, Şi’î ve Sünnî kaynaklardaki yorum ve rivayetlerle bağlantısı tartışılmıştır. Araştırma neticesinde, Şerh’in, Hutbetu’l-Beyân’daki efsanevî Ali tasavvurunu ve Ehl-i Beyt sevgisini, ayetlerin zahirini ihmâl ve iskât ederek Kur’ân’la temellendirme çabası içinde olduğu sonucuna varılmıştır.
Keywords : Gaybî, Kurân, Alevî Bektaşî, Sünnî Şiî, Hz Ali