Memlükler`deki Ağır Teşhir Cezalarının Fıkhî Olarak Konumlandırılması

Authors : Betül ACAR

Pages : 103-129

View : 16 | Download : 12

Publication Date : 2022-05-20

Article Type : Research Paper

Abstract :Alanında önemli fakihlerin yetişip pek çok kıymetli fıkıh eserinin yazıldığı Memlükler, Moğollar ve Haçlılar ile yapılan savaşların yanı sıra tarihi boyunca iç karışıklıkların yaşandığı bir dönemdir. Memlük sultanları sıklıkla yaşanan yönetim krizlerini yatıştırmaya, çıkan isyanları bastırmaya, istikrar ve toplumsal düzeni sağlamaya çalışmıştır. Tarihi kaynaklarda sıkça karşılaşılan bu mücadele ile birlikte suçlular için bazıları şiddetli ve aleni olan çeşitli yaptırımlar infaz edilmiştir. Özellikle devlete ve kamu güvenliğine karşı işlenen suçlarda sultanın veya onun yetkili kıldığı emirlerin takdiriyle insanları suçtan uzak tutmak yani caydırıcılığı sağlamak amacıyla cezanın topluma ilan edilmesi olan teşhirin pek çok kez uygulandığı görülmektedir. Aslında eski toplumlardan itibaren teşhir cezası infaz edilmiş olsa da Müslümanların erken tecrübelerine nazaran Memlükler döneminde bu cezaların miktarı ve şiddetinde bir artış olduğu, kimi zaman had cezaları yerine bile tercih edilmekle birlikte kamu önünde işkenceye ve suçla orantısız aleni yaptırıma dönüştüğü göze çarpmaktadır. İnfaz edilen bu yaptırımların fıkıhtaki yerinin, doktrinde cezalandırma ile ilgili benimsenen ilkeler ve özelde teşhir cezasının sınırları bağlamında tespiti önem taşımaktadır.
Keywords : Memlükler, Ta\`zîr, Teşhir, Ceza, Fıkıh