HALK SAĞLIĞI AÇISINDAN ÖNEMLİ GIDA KAYNAKLI VİRAL ETKENLER

Authors : Ömer ÇAKMAK, Ulaş ACARÖZ, Hüseyin GÜN

Pages : 11-25

Doi:10.38137/vftd.1056066

View : 14 | Download : 9

Publication Date : 2022-04-30

Article Type : Review Paper

Abstract :Son yıllarda gıda kaynaklı viral enfeksiyonlar artan bir önem kazanmaktadır. Bu derleme çalışması, gıda kaynaklı virüsler ile ilgili literatür ve bulgular hakkında bir güncelleme sağlamaktadır. Virüsler düşük enfeksiyon dozuna sahip olan stabil ve enfektivite kaybı olmaksızın gıdalarda uzun süre kalabilen zorunlu hücre içi mikroorganizmalardır. Bu nedenle gıdalar viral etkenlerin insanlara bulaşmasında vektör durumundadır. Mide asiditesi, bağırsak enzimleri ile alkali şartlar ve konakçı savunma sistemi gibi olumsuz koşullarda canlılıklarını sürdürebilirler. İnsan norovirüsü insert ignore into journalissuearticles values(HuNoV);, insan rota virüsü insert ignore into journalissuearticles values(HRV);, hepatit A virüsü insert ignore into journalissuearticles values(HAV);, hepatit E virüsü insert ignore into journalissuearticles values(HEV);, insan astrovirüsü insert ignore into journalissuearticles values(HAstV);, Aichi virüsü insert ignore into journalissuearticles values(AiV);, sapovirüs insert ignore into journalissuearticles values(SaV);, insan adenovirüsü HAdV); ve enterovirüs insert ignore into journalissuearticles values(EV); halk sağlığı açısından gıda kaynaklı en önemli viral etkenler olarak bilinmektedir. Ayrıca, bulaşıcı kuş gribi virüsü insert ignore into journalissuearticles values(H5N1); ve Nipah virüsü insert ignore into journalissuearticles values(NiV); hem insan hem de hayvanlarda son yıllarda ciddi hastalık nedeni olarak görülen önemli zoonoz etkenlerdir. Gıda kaynaklı viral enfeksiyonlarda bulaşma esas olarak, fekal-oral yolla olmaktadır. Dışkı ile kontamine sulardan avlanan kabuklu deniz ürünleri başta olmak üzere bazı gıdalar veya su viral etkenlerin potansiyel kaynağını oluşturmaktadır. Diğer taraftan enfekte personel tarafından hazırlanan çiğ veya yeterince pişirilmeden tüketilen ya da pişirildikten sonra kontamine olan gıdalar da önemli bulaşma kaynağıdır. Günümüzde gıda kaynaklı viral etkenlerin tespitinde PCR insert ignore into journalissuearticles values(Polymerase Chain Reaction); temelli yöntemler yaygın olarak kullanılmaktadır. Virüslerin kontrolünde gıda maddelerine uygulanan soğutma ve dondurma işlemlerinin haricinde son dönemlerde yüksek basınçlı işleme insert ignore into journalissuearticles values(HPP: High pressure processing);, soğuk plazma insert ignore into journalissuearticles values(CP: Cold plasma);, ultraviyole ışık insert ignore into journalissuearticles values(UV: Ultraviolet light);, ışınlama ve darbeli elektrik alanı insert ignore into journalissuearticles values(PEF: Pulsed electric field); gibi termal olmayan teknolojik gıda işleme yöntemlerinin kullanımı da önem kazanmaktadır.
Keywords : Enfeksiyon riski, Gıda kaynaklı virüsler, Halk Sağlığı, qRT PCR