An Instigative Attitude: “Conspicuous Consumption” at the Ottoman Court by the Patrons during Suleyman I’s Reign

Authors : Filiz ADIGÜZEL TOPRAK, Elvan ÖZKAVRUK ADANIR

Pages : 9-16

View : 15 | Download : 8

Publication Date : 2010-07-01

Article Type : Other Papers

Abstract :Amerikalı sosyolog Veblen’in “gösteriş için tüketim” diye adlandırdığı malın mülkün halka sergilenmesi durumu, 16. yüzyıl Osmanlı sarayında statü ve gücü yansıtmanın önemli yollarından biri olmuştur. Bu durum aynı zamanda Osmanlı toplumunda yüksek bir pozisyona ulaşmak için de zorunlu bir hale gelmiştir. Osmanlı sarayında, sultan gibi, şehzadeler, valide sultanlar, vezirler ve hazinedarbaşları da birer patron insert ignore into journalissuearticles values(sanat hamisi); olmuşlardır. Kanuni Sultan Süleyman’ın saltanatı zamanında insert ignore into journalissuearticles values(1520-1566); sanatla ilgili işler, başvezir veya sarayda zanaatçı örgütünün insert ignore into journalissuearticles values(Ehl-i Hiref); başında olan hazinedarbaşı tarafından yürütülmüştür. Bundan dolayı, bu tür içiçe geçmiş ilişkiler, patronaj açısından karmaşık bir patron / müşteri ilişkisi yaratmıştır; bu ilişkiler içinde sultan her zaman üslup yaratıcı konumunda olmamıştır. Egemenliğin vazgeçilmez özelliklerin biri olan ihtişam fikrini öne çıkaran Başvezir İbrahim Paşa insert ignore into journalissuearticles values(1523–1536);, Venedikli tüccar ve sanatçılarla olan yakın ilişkileri sayesinde Osmanlı sarayındaki gösteriş için tüketimi harekete geçiren en önemli ve güçlü patronlardan biri olarak öne çıkmıştır. Bu makalede, başvezirler gibi Osmanlı sarayında yüksek statüye sahip görevlilerin sultan için sanat üretimine nasıl katıldıkları açıklanmaya çalışılacaktır. Ayrıca, bu görevlilerin, Osmanlı Devleti ve “dünya hükümdarı” olan sultanın evrensel egemenliklerini meşrulaştırmada kullandıkları etkili unsurlardan biri olan siyasal statüyü güçlendirmek amacıyla “gösteriş için tüketim”i nasıl harekete geçirdikleri de tartışılacaktır.
Keywords : Kanuni Sultan Süleyman, Osmanlı Sarayı, sanat hamiliği, gösteriş için tüketim, prestij