Richard Schechner ve Bir Eşiksellik Paradigması: Performans

Authors : İbrahim GÜNGÖR

Pages : 161-171

Doi:10.17484/yedi.853668

View : 10 | Download : 9

Publication Date : 2021-07-09

Article Type : Research Paper

Abstract :Bu çalışma Richard Schechner`in 1970 sonrası antropoloji ile kurduğu yakınlaşmayla beraber üzerinde detaylı olarak durmaya başladığı ve yeni bir paradigma olarak ifade ettiği ‘performans’ düşüncesinin bir anatomisini çıkarmayı hedeflemektedir. Bunu yaparken de Schechner’in bir dönem birlikte çalıştığı antropolog Victor Turner`dan devralarak kullandığı ‘eşik’, aradalık insert ignore into journalissuearticles values(liminal); kavramı çerçevesinde bir anlatı kurulmaya çalışılmıştır. Schechner`in genelde sosyal bilimler özelde antropoloji ile kurduğu yakınlık, performans algısını değiştirdiği gibi ritüel-tiyatro ilişkisine, kültür, oyun gibi kavramlara yeni bakış açıları getirmesini de sağlamıştır. Schechner 1950`lerin sonunda Amerika`nın hareketli toplumsal ikliminde başladığı tiyatro çalışmalarını 1980 sonrası büyük ölçüde performans araştırmaları merkezine kaydırmış, tiyatro-antropoloji ilişkisini farklı açılardan ele almış ve `performans`ı tiyatro çerçevesinde değil tiyatroyu `performans` çerçevesinde okumuştur. Schechner’in kapsayıcı bir paradigma olarak ele aldığı performans doğa-kültür, sanat-hayat korelasyonlarının yeni perspektiflerle okunmasını sağlamaktadır. Temel olarak Schechner düşüncesi kendisini batılı, Avrupa-Amerika merkezli egemen kültürün ve onun sınırlama, sınıflama anlayışının karşısında, eşikselliklere değer veren bir alanda, ‘kesişimler, etkileşimler, belirsizlikler’ alanında konumlandırmaktadır.
Keywords : performans, tiyatro, antropoloji, kültür, oyun, eşik