Cumhuriyetin Modern Bir Müziği Olarak Türk Halk Müziği ve Güzel Sanatlar Sisteminde Konumlanışı

Authors : Barış Gürkan

Pages : 111-123

Doi:10.17484/yedi.1330479

View : 71 | Download : 155

Publication Date : 2023-10-23

Article Type : Research Paper

Abstract :Osmanlı Devleti\'nin son yüzyılında sosyo-kültürel değişim modeli olarak benimsenen modernleşme, Cumhuriyet döneminde de ülkenin tüm kurumlarıyla birlikte sanatın ve özellikle müziğin modernite kapsamında devlet tarafından şekillendirilmesine sebep olur. Çağın ruhunu paylaşan modernist perspektif, klasik modernleşme teorileri kapsamında, Batı’daki sanat anlayışının olduğu gibi Türkiye’ye getirilerek kurumsallaşmasını ön görür ve kabul eder. Ancak İkinci Dünya Savaşı sonrası modernizmin sorgulanması, farklı perspektiften inşa edilen modernleşme teorilerini doğurur ve bu yaklaşımlar, modernitenin dünyanın her yerinde aynı deneyimlerle yaşanmadığını gösterir. Bu perspektiften bakıldığında geleneksel yönü öne çıkarılan icat edilmiş geleneklerin aslında modernite kapsamında inşa edilen modern sistemler oldukları dikkat çeker. Bu modern sistemler de ülkenin deneyimlediği özgün moderniteye göre kurumsallaşır. Ülkenin özgün modernite deneyimleri yalnızca icat edilmiş geleneklere değil, Batı’dan getirilen değer sistemlerine de ülkeye özgü nitelikler kazandırır. Bu ifadeler kapsamında Türk halk müziği, Türkiye’nin deneyimlediği modernite kapsamında üretilen, modern bir icat edilmiş gelenektir denilebilir. Moderniteyi Türk halk müziğinin neredeyse tüm bileşenlerinde okumak mümkündür. Benzer şekilde bugün bildiğimiz şekliyle kavram olarak sanat da tüm değer sistemiyle Batı’dan getirilen modern bir sistemdir ve modernite kapsamında sanat düşüncesi Türkiye’ye özgü bir hale bürünür. Bu çalışma, Türk halk müziği ve yerel müzikler üzerine akademik ve/veya icraya dayalı çalışmalar yapan pratisyenler odağında yürütülen alan çalışmasındaki katılımcı gözlem ve deneyimlerle elde edilen nitel verilere ve literatür taramasıyla ulaşılan bilgilere dayanmaktadır. Ayrıca bu çalışma, modernite kapsamında inşa edilen Türk halk müziğini, modernitenin ürünü olan -bugünkü bildiğimiz anlamıyla- güzel sanatlar sistemini ve bu ikisinin birbiriyle ilişkisini, Batı-dışı modernlik kavramı kapsamında inceler.
Keywords : Türk halk müziği, modernite, sanat, Batı dışı modernlik