Çevrimiçi Disinhibisyon Etkisi İle Değişen Normlar, Aşınan Değerler: Sosyal Medya Dilenciliği

Authors : Eda GEDİKOĞLU, Gül Esra ATALAY

Pages : 107-136

View : 19 | Download : 9

Publication Date : 2021-05-30

Article Type : Research Paper

Abstract :Teknolojinin gelişmesiyle birlikte çevrimdışı ortamlarda yer alan birçok gündelik yaşam pratiği sosyal medya mecralarına entegre olmuştur. Sosyal medya mecralarının dikizleme kültürü oluşturmasıyla birlikte çevrimiçi ortamlarda kendine yer bulan eylemlerden biri de dilenciliktir. Sosyal medya araçlarının görünme ve göstermeye dayalı yapısı gündelik yaşam pratikleri kadar toplumsal normlar ve değerlerde de birtakım değişimlerin yaşanmasına neden olmuştur. Bu süreçte utanma duygusunun ortadan kalkması ve yüz yüze iletişimin etkisinin azalması sosyal normların dejenere olmasının sebepleri arasında yer almıştır. Kullanıcılar yüz yüze iletişimde dile getiremeyeceği para, ürün ve takip gibi isteklerini çevrimiçi ortamlarda rahatlıkla ifade etmiştir. Yapılan bu çalışmada, sosyal medya araçlarının toplumsal kontrol mekanizmalarına etkileriyle birlikte sosyal normlar ve değerlerde yaşanan değişimlerin sosyal medya dilenciliğinin gerçekleşmesine olan etkilerinin ortaya çıkarılması hedeflenmiştir. Bu bağlamda irdelendiğinde sosyal medya dilenciliğinin tanımlanması, detaylandırılması ve örneklendirilmesi sağlanmıştır. Çalışma kapsamında içerik analizi ve netnografik araştırma yöntemi birlikte kullanılmıştır. Gelirini sosyal medyadan sağlayan fenomenlerin kullandığı Youtube, Instagram, TikTok ve Instagram mecralarından paylaştıkları gönderiler ve hikâyeler ile birlikte takipçilerin yaptığı yorumlar ve direkt kutusundan attıkları mesajlar çalışma kapsamında analiz edilmiştir. Çalışma sonucunda, sosyal medya aracılığıyla değişen sosyal normlar ve değerlerin sosyal medya dilenciliğine neden olduğu gözlemlenmiştir.
Keywords : sosyal medya dilenciliği, dijital dilencilik, sanal dilencilik, online dilencilik, sosyal normlar