Evrik modelleme tekniğinin yeraltısuyu akım modellerinde kullanılması: Afyon-Şuhut Ovası

Authors : Erkan DİŞLİ

Pages : 33-47

View : 14 | Download : 7

Publication Date : 2005-03-01

Article Type : Research Paper

Abstract :Hidrojeolojik çalışmalarda evrik modelleme yaklaşımı, hidrojeolojik sistem için oluşturulan yeraltısuyu akım modelinde tanımlanan hidrolik yük değerleri ile arazide gözlenen hidrolik yük değerleri arasındaki farkı minimum sağlayacak şekilde parametre optimizasyonu esasına dayanmaktadır. Bu yaklaşım; Afyon–Şuhut Ovası üzerinde denenmiş olup, iki aşamadan meydana gelmektedir. Birinci aşamada, Afyon-Şuhut Ovası hidrojeolojik sistemin kavramsal hidrojeolojik yapısı tanımlanmıştır. Heterojen bir yapı gösteren Şuhut Ovası akiferi düşey akım bileşeninide dikkate almak üzere 4 model tabakasına bölünmüştür. Her bir model tabakasında yer alan hidrojeolojik birimler litolojik özellikler göz önüne alınarak 7 farklı zona ayrılmıştır. Her zon kendi içerisinde homojen hidrolik parametreler ile temsil edilmiştir. MODFLOW modelinin gerektirdiği girdi ve çıktı dosyaları oluşturulmuş, bu girdi ve çıktı dosyalarında yer alan parametre ve hidrolik yük değerleri doğrusal olmayan evrik optimizasyon yöntemi PESTprogramında tanımlanarak çalıştırılmış ve akifer parametre değerleri hesaplanmıştır. Hesaplanan parametreler,model alanında yer alan kuyularda yapılan pompalama denemesi verilerinin Neuman yöntemi ile değerlendirilmesi sonucu belirlenen hidrolik iletkenlik katsayısı değerleri ile karşılaştırılmıştır. Neuman yöntemi ile çakıl ve tüf birimlerine ait hidrolik iletkenlik katsayıları, 0.35 ve 1.19 m/gün, PEST sonucunda ise 0.168 ve 0.88 m/gün olarakbulunmuştur. Hassasiyet analizleri sonucunda ovadaki akifer sisteminde kestirilen hidrolik yük değerlerinde meydana gelen değişimlerde çakıl ve tüf birimlerine ait hidrolik parametrelerin baskın olduğu belirlenmiştir
Keywords : Evrik modelleme, hassasiyet analizleri, hidrolik parametreler, MODFLOW, PEST, Şuhut Ovası