İstanbul Boğazı deniz tabanı morfolojisini denetleyen etkenler: Son buzul dönemi sonrası aşınma izlerinin kanıtları

Authors : Erkan GÖKAŞAN, Hüseyin TUR, Berkan ECEVİTOĞLU, Tolga GÖRÜM, Ahmet TÜRKER, Buğser TOK, Halim BİRKAN

Pages : 143-161

View : 19 | Download : 15

Publication Date : 2006-04-01

Article Type : Research Paper

Abstract :İstanbul Boğazı, bir akarsu vadisinin tektonik olarak evrimleştiği dar bir kanaldır ve evrimi sırasında boğaz kanalının içerisine kalın bir çökel istif depolanmıştır. Ayrıntılı sismik ve batimetrik inceleme, günümüz boğaz tabanı şekillenmesinde üç önemli faktörün etkisini gösterir. Bu etkenler; deniz tabanında yaygın bir aşınım, ağırlıklı olarak sediman sürüklenmeleri ve kitle hareketleri olarak izlenen birikim ve faylanma olarak gözlenmektedir. Deniz tabanı şekillenmesini en etkin olarak denetleyen aşınım etkisi kendisini, boğaz çökellerinin üst bölümünü oluşturan paralel tabakalı istifin yaygınca erozyona uğramış olması ile göstermektedir. Söz konusu aşınım yüzeyi, günümüzde önemli ölçüde İstanbul Boğazı deniz tabanını oluşturur. Aşınmaya uğramış olan çökel miktarı ise, yaklaşık olarak 2x108 m3 olarak hesaplanmıştır. Sismik veri üzerinde belirlenen aşınım miktarı ve deniz tabanı morfolojisi, söz konusu aşınmayı oluşturan akıntının güneyden kuzeye doğru geliştiğini göstermektedir. Mevcut kanıtlar, söz konusu kanalın, son buzul dönemi ardından yükselen Akdeniz sularının boğazı geçip Karadeniz’i doldurması sırasında gelişmiş olduğu şeklindedir
Keywords : Aşınım, İstanbul Boğazı, paleoşinografi, sismik stratigrafi, tektonik