Yeraltısuyu besleniminin eğri numarası (SCS-CN) yöntemi ile hesaplanması: Çakıloba-Karadoruk akifer sisteminde (Beypazarı-Ankara) örnek uygulama

Authors : Ahmet APAYDIN

Pages : 159-172

View : 14 | Download : 13

Publication Date : 2007-04-01

Article Type : Research Paper

Abstract :ABD Toprak Koruma Kurumu tarafından geliştirilen Eğri Numarası insert ignore into journalissuearticles values(SCS-CN); yöntemi, yağış-akış-kayıp ilişkisinin analizinde kullanılmaktadır. Yöntemden, süzülme ve toprağın arazi kapasitesi değerleri kullanılarak yeraltısuyu besleniminin tahmininde yararlanılması mümkündür. Bu çalışmada, Ankara’nın Beypazarı ilçesindeki Miyosen yaşlı çörtlü-tüflü kireçtaşlarından oluşan akiferin yağıştan beslenimi, Eğri Numarsı insert ignore into journalissuearticles values(CN); yöntemi vetoprak örneklerinde laboratuvarda yapılan deneylerden elde edilen arazi kapasitesi değerleri kullanılarak hesaplanmıştır. Sunulan çalışmada; yöntem tanıtıldıktan sonra, elde edilen sonuçlar ve yöntemin üstünlükleri vezayıf yönleri tartışılmıştır. Elde edilen sonuçlar, yarıkurak bir bölgede bulunan çalışma alanında yeraltısuyubesleniminin düzensiz olduğunu ve beslenimde yağışın miktarından çok yağış şekli, şiddeti ve yıl içindeki dağılımının etkin olduğunu göstermektedir. Çalışılan akifer, basınçlı bir sistem olup, sadece yüzeylendiği alanlardan yağıştan süzülme ile beslenmektedir. Akiferin boşalımı ise, kaynaklarla ve kuyulardan çekimle olmaktadır. Ancak, çekimler nedeniyle kaynaklar kurumuş durumdadır. Sistemdeki yeraltısuyu dolaşımı çok yavaşolduğundan, akifere olan beslenim ile akiferin tepkisi arasında çok büyük bir zaman ötelenmesi olmakta vegüncel veya yakın geçmişe ait yağışlarla bugünkü yeraltısuyu davranışı arasında sağlıklı bir ilişki kurulamamaktadır. Dolayısıyla akiferin bu özellikleri beslenim hesabı için kullanılabilecek yöntemleri sınırlamaktadır.Yapılan çalışma sonucunda, 32.5 kmyüzey alanına sahip akiferin yeraltısuyu beslenimi ortalama olarak 4.9x106m3/yıl hesaplanmıştır. AAnnaahhttaarr KKeelliimmeelleerr:: Arazi kapasitesi, beslenim, Çakıloba-Karadoruk, eğri numarası, süzülme
Keywords :