Termal kızılötesi uydu görüntülerinden yüzey sıcaklığı ve ısı akısı hesapları: Türkiye’deki, yakın çevresindeki ve Dünya’daki volkanlardan örnekler

Authors : İnan ULUSOY, Caner DİKER

Pages : 247-297

Doi:10.17824/yerbilimleri.814748

View : 8 | Download : 2

Publication Date : 2020-12-15

Article Type : Research Paper

Abstract :Yeryüzünde jeotermal girdiye bağlı sıcaklık anomalileri, fümeroller, buhar bacaları, bacaların etrafında alterasyon mineralizasyonları, buhar/gaz emisyonu ve yerin sıcak olduğu alanların varlığı ile belirgin hale gelir. Termal kızılötesi insert ignore into journalissuearticles values(TIR); uydu görüntüleri yeryüzünün ısıl durumunu incelemeye ve gözlemlemeye olanak vermektedir. Kızılötesi tayftaki uydu görüntülerinden geniş alanlar için hassas ‘yüzey sıcaklığı’ hesaplamaları yapmak olanaklıdır. Yüzey sıcaklığı görüntüleri özellikle dağlık bölgelerde tek başına yorumlaması zor görüntülerdir. Öyle ki, gece çekilmiş termal uydu görüntüleri dahi gündüzden artakalan güneş ısısını gece geç saatlere kadar kaydedebilir. Dolayısıyla TIR görüntüler topoğrafik düzeltme yapılarak kullanılmalıdır. Topoğrafik düzeltme sonucunda elde edilen görüntüler ‘yüzey sıcaklığı anomalisi’ görüntüleridir. Yüksek irtifa atmosferik sıcaklık verisi ile birlikte TIR uydu görüntülerinden ‘ışıyan bağıl ısı akısı’ hesaplamak mümkündür. Yüzey sıcaklığı anomalisi görüntüleriyle birlikte ışıyan bağıl ısı akısı görüntüleri ısıl analizlerde ve jeotermal haritalamalarda oldukça kullanışlı görüntülerdir. Anadolu’dan, yakın çevresinden ve Dünya’dan örneklerle volkanlarda yüzey sıcaklığı anomalisi ve ışıyan bağıl ısı akısının ne gibi sonuçlar verdiğini ve farklı şiddetteki ısıl volkanik faaliyetin bu sonuçları ne ölçekte çeşitlendirdiğini irdeledik. Gerekli düzeltmeler ve işlemlerden sonra, TIR görüntülerinden hesaplanan yüzey sıcaklığı ile gerçek yeryüzü sıcaklığına dair kestirimde bulunmak mümkündür.
Keywords : Termal anomali, TIR, ASTER, Isı akısı, Anadolu, Türkiye