Pasinler-Horasan Havzası (Erzurum-Türkiye) Pliyosen-Kuvaterner yaşlı gölsel sedimanlarındaki yumuşak çökel deformasyon yapılarının oluşum mekanizması ve bölgesel jeodinamikler ile ilişkisi

Authors : Ahmet Vedat Yılmaz, Serkan Üner

Pages : 25-48

Doi:10.17824/yerbilimleri.1595690

View : 71 | Download : 64

Publication Date : 2025-04-30

Article Type : Research Paper

Abstract :Pasinler-Horasan Havzası’nın, Pliyosen-Kuvaterner yaşlı gölsel çökellerinde farklı tipte yumuşak çökel deformasyon yapıları sıklıkla gözlenmektedir. Bu yapılar havzada dört lokasyonda (Yukarı Tahirhoca-1, Yukarı Tahirhoca-2, Karacaören ve İncesu) ince çakıllı, kumlu ve siltli çökeller içerisinde, farklı seviyelerde bulunmaktadır. Morfolojik özelliklerine göre, alev yapısı, yük yapısı, büklümlü yapı, kayma-oturma (slump) yapısı, tabak ve sütun yapısı ve top ve yastık yapısı olarak tanımlanan bu yapıların oluşum mekanizmaları, sedimantolojik özellikler, stratigrafik konum ve bölgesel faktörler dikkate alınarak yorumlanmıştır. Elde edilen veriler ile, yumuşak çökel deformasyon yapılarının, üst basınç etkisi ve sismik sarsıntılar sebebiyle oluştuğu ortaya konulmuştur. Hızlı sediman birikimi ve sualtı kütle hareketleri deformasyon yapılarının bazılarını meydana getiren üst basınç etkisini oluştururken, M ≥ 5 büyüklüğündeki depremlerin sebep olduğu sarsıntılar diğer tetikleme mekanizmasını oluşturmaktadır. Sıvılaşma alanlarına çok yakın mesafede bulunan (< 35 km) Horasan-Şenkaya, Tutak ve Karayazı fayları, deformasyon için gerekli sismik sarsıntıları üretebilecek potansiyele sahiptir.
Keywords : Yumuşak çökel deformasyon yapısı, göl çökeli, üst basınç etkisi, sismik sarsıntı, Pasinler-Horasan Havzası