TSPO’nun (18 kDa Translokatör Protein) Yapısı, İşlevi ve Patolojik Süreçlerdeki Rolü

Authors : Yusuf Elma, Emine Yılmaz Can

Pages : 218-229

Doi:10.29058/mjwbs.1477979

View : 39 | Download : 75

Publication Date : 2024-12-30

Article Type : Review Paper

Abstract :Farmakolojik ve yapısal olarak santral benzodiazepin reseptörlerinden farklı olan TSPO, ilk olarak böbrekte diazepam için bağlanma alanı olarak keşfedilmiş ve beyin dışı yerleşimi nedeniyle “periferik benzodiazepin reseptörü” olarak tanımlanmıştır. Daha sonra periferik dokularla birlikte merkezi sinir sistemindeki glial hücreler, endotelyal hücreler ve bazı nöron popülasyonlarında da yüksek oranda bulunduğu tespit edildiğinden bu protein, “18 kDa Translokatör Protein (18 kDa TSPO)’’ olarak yeniden adlandırılmıştır. Mitokondri dış zarında yerleşik olan TSPO, hücre içindeki konumu itibariyle kolestrolün mitokondriye taşınmasını sağlayarak steroid sentezi, proliferasyon, inflamasyon ve apopitoz gibi birçok önemli süreçte rol oynamaktadır. TSPO’nun farklı patolojilerdeki etkilerinin araştırılması amacıyla Ro5-4864 ve PK11195 başta olmak üzere çeşitli TSPO ligandları kullanılmaktadır. TSPO ve ligandları; Alzheimer hastalığı (AH), frontotemporal demans, multipl skleroz, Huntington hastalığı, amyotrofik lateral skleroz ve Parkinson hastalığı gibi nörodejeneratif hastalıkların tanı ve tedavisinde önemli farmakolojik hedefler haline gelmiştir. Ayrıca hücre çoğalmasında öncül proteinlerin mitokondriye taşınmasında da görevli olduğundan bazı malignitelerdeki etkileri de incelenmektedir. Çalışmamızda TSPO’nun çeşitli fizyopatolojik süreçlerdeki rolleri ele alınarak potansiyel tanı ve tedavi hedefi olarak değerlendirilmesi amaçlanmıştır.
Keywords : Benzodiazepin, TSPO, Ro5-4864, mitokondri, inflamasyon, apopitoz, kanser