ORHAN ASENA’NIN OYUNUNDA İDEALLEŞTİRİLMİŞ BİR KAHRAMAN: SİMAVNALI ŞEYH BEDREDDİN VE ONUN MİSTİK SOSYALİZMİ

Authors : Emine Candan İRİ

Pages : 127-153

View : 12 | Download : 9

Publication Date : 2019-12-01

Article Type : Research Paper

Abstract :Simavna Kadısıoğlu Şeyh Bedreddin insert ignore into journalissuearticles values(1359-1420);, Osmanlı Devleti’nin kuruluş dönemi yıllarının dikkate değer isimlerinden biridir. Hem Fetret Devri insert ignore into journalissuearticles values(1402-1413); olarak bilinen kaotik dönemde, kazaskerlik gibi yüksek bir bürokratik makamda görev yapan bir devlet adamı hem de dönemin önde gelen âlim ve mutasavvıflarından biri olan bu tarihsel kişiliği bugün ilgi çekici kılan, adının resmî otoriteye karşı gerçekleştirilen bir isyan hareketine karışmış olmasıdır. Düşünceleri ve eylemleri bakımından çeşitli tarihî kaynaklarda birbirine zıt birtakım söylemlerle anılan Şeyh Bedreddin, farklı dünya görüşlerine sahip yazarlarca kullanılmış, özellikle Cumhuriyet dönemi yazarlarının kaleminde toplumcu gerçekçi bir bakış açısıyla idealleştirilmiştir. Şeyh Bedreddin’i malzeme edinen yazarlardan biri de Orhan Asena’dır. Genellikle geçmiş ve bugün arasında köprü kurduğu tarihsel oyunlarıyla dikkat çeken yazarın 1969 yılında sahnelenen Simavnalı Şeyh Bedreddin oyunu, Cumhuriyet dönemi eserlerinde, toplumun daha iyi bir sosyal düzen rüyasını gerçekleştirmek üzere odak figür olarak idealleştirilen Şeyh Bedreddin’i, aynı idealleştirmeyle fakat farklı bir çıkış noktasıyla ele alır. Asena’nın oyunundaki Şeyh Bedreddin, düşüncelerinde ve eyleminde Tanrı’ya yaslanan mistik bir sosyalisttir. Bu çalışmada, Orhan Asena’nın oyununda kurgulanan Şeyh Bedreddin imgesi değerlendirilmeye çalışılacaktır.
Keywords : Tarihsel oyun, Orhan Asena, Simavnalı Şeyh Bedreddin, İsyan, mistik sosyalizm