SERGÜZEŞT ROMANINDA ESTETİK UNSURLAR
Authors : Yaşar ŞİMŞEK
Pages : 25-66
View : 13 | Download : 41
Publication Date : 2020-06-01
Article Type : Research Paper
Abstract :Bir dil/edebiyat sanatı olan roman, estetik yönüyle öne çıkan anlatma esasına bağlı bir türdür. Bu türün yazımında estetik ve güzellik başat unsur olarak kabul edilir. Samipaşazâde Sezai’nin belirgin bir sanatsal duyarlılık çevresinde kaleme aldığı Sergüzeşt de Tanzimat dönemi Türk edebiyatında esaret temasını gerçekçi yönüyle işlemesiyle ve sanatkârane anlatımıyla öne çıkan bir eserdir. Bu anlamda çoğu eleştirmenin devrinin romantizmden realizme geçiş eseri olarak nitelediği romanda, estetik unsurlar göze çarpmaktadır. Roman, özellikle vakanın ele alınışı, kişiler, mekân, dil, üslup, anlatım biçimleri ve teknikleri açısından estetik yönüyle dikkati çekmektedir. Yazar, esaret temasına eklediği acıklı ve duygusal aşk macerası çevresinde başta resim olmak üzere şiir, müzik gibi sanatlara yer vererek estetik unsurları öncelemiştir. Aynı zamanda tabiat, dekor, eşya, nesne betimlemelerini de estetik ölçütleri göz önünde bulundurarak yapmıştır. Bu çalışmada Sergüzeşt romanı içerdiği estetik unsurlar bağlamında incelenmiştir. Yazının giriş kısmında estetik kavramı açıklanmış, roman türünün estetikle olan ilişkisine değinilmiştir. Ardından Tanzimat romanındaki estetik tavır, bakış açısı tartışılmış ve Samipaşazâde Sezai’nin estetik duyarlılığı ve güzellik unsuruna yaklaşımı üzerinde durulmuştur. Devamında roman kişiler, mekân, aşk, tabiat, güzel sanatlar, dil ve üslup gibi başlıklar altında içerdiği estetik öğeler bağlamında incelenmiştir. Sergüzeşt romanı her ne kadar gerçekçi tarafıyla öne çıksa da yazarın, kişileri daha çok duygusallıklarıyla ele alması; mekâna, tabiata, eşyaya estetik bir bütünlük içinde yaklaşması bakımından değerlidir. Ayrıca roman başkişisinin ressam oluşu, şiirin ve müziğin anlatımda/aktarımda benimsenmesi eserde estetiğin ve güzellik duygusunun öncelendiğini göstermektedir.Keywords : Sergüzeşt romanı, estetik unsurlar, sanat, güzellik, resim