KURMACADA TARİHİ YENİDEN DÜŞÜNMEK: YENİ TARİHSELCİLİK KURAMI BAĞLAMINDA İSİMLE ATEŞ ARASINDA

Authors : Ahmet Duran Arslan

Pages : 125-146

Doi:10.26517/ytea.563

View : 43 | Download : 45

Publication Date : 2024-06-01

Article Type : Research Paper

Abstract :Edebiyat ile tarih yan yana geldiklerinde genellikle keskin bir ayrımı da beraberinde getirirler. Yaygın algıya göre edebiyat kurmacaya, tarih ise gerçekliğe dayanır; dolayısıyla bu denklemde sanatçı/yazar öznellikle, tarihçi de nesnellikle eşlenir. Ancak 1980’lerden itibaren Stephen Greenblatt önderliğindeki bazı eleştirmenler, edebiyat ile tarih arasındaki mesafenin sanıldığı kadar uzak olmadığını, hatta bu iki tür arasında muhtelif akrabalıklar bulunduğunu savunurlar. Söz konusu savlar neticesinde Yeni Tarihselcilik (New Historicism) adı verilen bir kuram doğar. Bu kuramın savunucularına göre, tarih ile iktidar yüzyıllardır yakın temas hâlindedir ve bu temas nedeniyle tarihçilerin bütünüyle nesnel olmalarına imkân yoktur. Bu durumda tarihin bilimsellik iddiası da doğal olarak şüpheli hâle gelir. Artık revaçta olan onun metinselliği ve kurgusallığıdır. Bütün bu tartışmalar zamanla edebî metinlere de sirayet eder. Nazan Bekiroğlu’nun İsimle Ateş Arasında romanı, bu anlamda çağdaşları arasında öne çıkar. Roman, olay örgüsünü doğrudan resmî tarihteki bilgilerin rehberliğinde kurmaya yanaşmaz; bunun yerine -Yeni Tarihselcilik kuramıyla benzer şekilde- verili bilgilere şüpheyle yaklaşmaktan yanadır. Tarihin iktidarla kurduğu yakın dostluğu, tarihçinin kaçınılmaz öznelliğini, tarihe içkin vaziyetteki kurgusallığı hatırlatarak okuru kurgusal bir pencereden tarih üzerinde yeniden düşünmeye davet eder. Buradan hareketle bu çalışmada disiplinler arası bir tavır benimsenmiş ve edebiyat ile tarih arasındaki türlü münasebetlere söz konusu roman üzerinden ışık tutmak amaçlanmıştır.
Keywords : Yeni Tarihselcilik, kurmaca, tarih, roman, İsimle Ateş Arasında