SESİN FENOMENLERİ: KİRALIK KONAK ROMANINDA HIÇKIRIK VE KAHKAHA

Authors : Şahika Karaca

Pages : 63-84

View : 27 | Download : 21

Publication Date : 2024-12-01

Article Type : Research Paper

Abstract :Ses, Öteki’ne çarparak kişinin varoluş alanında özneleşmesini başlatan önemli bir fenomendir. Özneleşme süreci sesin, Öteki üzerinde bir etki oluşturmasıyla başlar. Böylece dile dolayısıyla da anlam alanına dâhil olarak toplumsal yapının içine giriş gerçekleşir. Mladen Dolar, nesne sese giden yolun üstünde, konuşmadaki sese ilişkin nitelikler olan şive, tonlama ve tınının ardından, sesin konuşma dışındaki görünümlerini gayri-ses olarak adlandırmıştır. Bu sesler kontrol edilebilir sesler değildir. Ancak öksürük, hıçkırık, kahkaha gibi gayri sesler tamamen yapının dışına çıkmış da değillerdir. Bu sebeple bu makalede Mladen Dolar’ın isimlendirmesinden de yararlanarak ele alınacak hıçkırık ve kahkaha dilin kökenindeki ses dolayısıyla gayri-ses olarak değerlendirilmiştir. Bu makalede Yakup Kadri Karaosmanoğlu’nun Kiralık Konak romanından hareketle kökensel ses yani gayri-sesin fenomenlerinden hıçkırık ve kahkaha üzerinde durulmuştur. Osmanlı Devleti’nde batılılaşma çabalarının hızlandığı yirminci yüzyılın ilk çeyreğini anlatan Kiralık Konak romanında devir içindeki anlam odaklarını oluşturan geleneksel hayatla batılılaşma meselesi hıçkırık ve kahkaha üzerinden takip edilebilmektedir. Romanda ana karakterlerden Naim Efendi hıçkırığı, torunu Seniha ise kahkahayı temsil etmektedir. Makalede de Naim Efendi ve Seniha’nın etrafında devrin değişen anlam dünyası gayri-sesin fenomenleri üzerinden değerlendirilmiştir.
Keywords : Gayri ses, hıçkırık, kahkaha, Kiralık Konak