F4 Döl kuşağı Ekmeklik Buğday (Triticum aestivum L.) popülasyonlarının Tane Verimi Yönünden Heterotik Etkiler ve Kuraklığa Toleranslılık Parametreleri ile Değerlendirilmesi

Authors : Hüseyin GÜNGÖR, İlker YÜCE, Ziya DUMLUPINAR

Pages : 58-68

Doi:10.33724/zm.706722

View : 14 | Download : 9

Publication Date : 2020-10-01

Article Type : Research Paper

Abstract :Kuraklık, özellikle tane dolum döneminde gerçekleşen kuraklık buğdayda tane verimini sınırlandırmasının yanı sıra kalite parametrelerini de olumsuz etkileyen önemli faktörlerden biridir. Bu araştırma, sekiz farklı ekmeklik buğday genotipinin insert ignore into journalissuearticles values(Midas, As-14, Rumeli, Esperia, Gl-14, Krasunia odes’ka, Masaccio ve Lucilla); 8 x 8 yarım diallel melezlemesi ile elde edilen 28 adet F4 döl kuşağı popülasyonunun, sulanan insert ignore into journalissuearticles values(IR); ve yağmura dayalı insert ignore into journalissuearticles values(RF); koşullar altında tane verimi açısından heterotik etki, kuraklığa toleranslarını saptamak amacıyla yürütülmüştür. Araştırma Lüleburgaz-Kırklareli lokasyonunda 2017-2018 üretim sezonunda tesadüf blokları deneme deseninde 4 tekerrürlü olarak yürütülmüştür. Bulgulara göre, tane verimi bakımından sulanan koşullarda negatif, yağmura dayalı koşullar altında ise pozitif heterosis değeri bulunurken, yağmura dayalı koşullarda pozitif heterobeltiosis, sulanan koşullarda negatif heterobeltiosis değerleri saptanmıştır. Sulanan koşullarda heterosis % -5.25 belirlenirken, heterobeltiosis ise % -10.73 olarak tespit edilmiştir. Diğer taraftan, yağmura dayalı koşullarda heterosis % 7.61, heterobeltiosis ise % 2.39 olarak belirlenmiştir. Kuraklığa direnç göstergelerinden kuraklığa tolerans etkinliği insert ignore into journalissuearticles values(DTE); % 62.39 ile 83.11 arasında değişim gösterirken, kuraklığa duyarlılık indeksi insert ignore into journalissuearticles values(DSI); 0.624 ile 1.390 arasında değişmiştir. Bu çalışma sonucuna göre, araştırmada incelenen F4 döl kuşağı popülasyonun normal ve stres koşulları altında tane verimleri bakımından uygun genotipler olduğu gözlenmektedir. Rumeli×Lucilla, Midas×As-14, Midas×Lucilla, G1-14×Masaccio ve Masaccio×Lucilla kombinasyonlara ait F4 döl kuşağı popülasyonlarının, ümitvar popülasyonlar olarak öne çıkmışlardır.
Keywords : Tane verimi, Diallel, Kuraklık, F4 döl kuşağı popülasyonu, Heterosis, Heterobeltiosis