KUDDÛSÎ DİVANINDA MEHDÎLİK

Authors : Şuheda Habibe Önal, Ayşe Farsakoğlu Eroğlu

Pages : 46-59

Doi:10.58657/batmanakademi.1459056

View : 73 | Download : 105

Publication Date : 2024-06-30

Article Type : Research Paper

Abstract :Kuddûsî Ahmed Efendi 1769-1849 yılları arasında yaşamıştır. Niğde’nin Bor ilçesinde dünyaya gelen Kuddûsî, Maraşlı Seyyid İbrahim Efendi’nin oğludur. Küçük yaşta babasından eğitim almaya başlayan Kuddûsî, önce babası gibi Nakşibendiyye tarikatına mensup olmuş ancak daha sonra manevi bir işaretle Kadiriyye tarikatına geçmiştir. Kuddûsî, 18. yüzyılın sonu ve 19. yüzyılın başında yaşamış olması hasebiyle, Osmanlı Devleti’nin gerileme ve dağılma dönemine şahit olmuştur. Batılılaşmanın yoğun olarak görüldüğü bu dönemlerde, hem siyasal hem de toplumsal bozulmalar meydana gelmiştir. Kuddûsî, en hacimli eseri olan divanında bu bozulmanın toplumsal yönüne dikkat çekmiş ve bunu Mehdî’nin geleceğinin bir işareti olarak görmüştür. O, şiirlerinde bu durumu sade ve samimi bir şekilde dile getirmiş, insanları açıkça uyarmıştır. Bu çalışmada ilk olarak kendisinden önce kötülükle dolu olan dünyaya gelecek ve kötülüğü ortadan kaldıracak kimse olarak bilinip inanılan Mehdî ve Mehdîlik inancının nereden geldiğine değinilmiş, daha sonra Türk İslam Edebiyatı’nda Mehdîlik ile ilgili şiirler incelenmiştir. Ardından Kuddûsî’nin hayatı ve eserleri ile ilgili bilgiler verilmiş, son olarak da Kuddûsî divanında geçen Mehdîlik ile ilgili beyitler ele alınıp incelenmiştir.
Keywords : Kuddûsî, Dİvan, Mehdî, Türk İslam Edebiyatı