ESENTEPE (GÜLTEPE BATMAN) ÇUKURUNUN OLUŞUM MEKANİZMASI

Authors : Yaşar EREN, M Tahir NALBANTÇILAR, Turgay BEYAZ, Salih DİNÇ, Murat ÜNAL, Şükrü ARSLAN, Süleyman POLAT

Pages : 375-394

View : 25 | Download : 9

Publication Date : 2012-06-01

Article Type : Other Papers

Abstract :6 Ekim 2011 tarihinde Esentepe güneyinde alüviyal kayaçlar içinde bir çukura rastlanılmıştır. İnceleme alanında en altta, çakıllı-kumlu çamurtaşıkaliş mercekleri ve jips kristalleri içeren çamurtaşı, kumtaşı ve çakıltaşlarından oluşan eski akarsu çökelleri bulunmaktadır. Bu birimlerin üzerine uyumsuz olarak bol miktarda karbonat mercekleri içeren kırmızımsı-kahve renkli alüviyal yelpaze çökelleri gelmektedir. Esentepe çukuru, bu iki birimin dokanağında yer almaktadır. Arazi çalışmalarında aynı kesimde ortaya çıkan çukur haricinde iki farklı noktada daha yer çöküntüsünün olduğu görülmüştür. Üç çöküntü de aynı doğrultu üzerinde olup yaklaşık K 40-50 B gidiş vermektedir. Çukurun yüzeydeki ağız ebatları yaklaşık 1m x 0.75 m’dir.5 m derinliğinde çukur 4x2 m ebatlarında bir elips şeklini alır. 8 m derinliğinde ise en geniş yeri 3 m, uzunluğu ise 6m olan bir dikdörtgen şekil almaktadır. Bu kesimden 17 m derinliğe kadar çukurun genişliği daralmakta olup 1,5 m’ye inmekte ve uzunluğu 6 m’yi bulmaktadır. 30 m derinliğe kadar ebatları daralan çukurun daha derinlerdeki gidişi görülmemektedir. Arazi incelemeleri çukurun yukarıda değinilen iki birimin dokanağını oluşturan bir fay zou tarafından kontrol edildiğini göstermiştir. Çukurun kuzey duvarını oluşturan fay yaklaşık 5 m kalınlığında güncel çökeller tarafından örtülmektedir. Çukur içindeki kayma çizikleri fayın doğrultu atımlı bir fay olduğunu göstermektedir. Yörede yapılan incelemeler çevrede çok sayıda küçük boyutlu normal ve doğrultu atımlı fayın yüzeylediğini göstermiştir. Ayrıca alüviyal kayaçlar içinde sıvılaşma yapıları ve neptünyendayklar da bulunmaktadır. İncelemeler çukurun fay zonu içinde eziklenmiş ve kırıklanmış kayaçların içinde bulunan kaliş, karbonat ve jips merceklerinin zaman içinde yer altı suyunun etkisiyle eritilmesi ve ortamdan uzaklaştırılması ile oluştuğunu göstermektedir.
Keywords : Esentepe, Batman, çukur, fay zonu