BATMAN VE YÖRESİ MİMARİ ANITLARINDA KRİSTALOGRAFİK MOTİFLER

Authors : Hacali NECEFOĞLU, Azize NECEFOĞLU

Pages : 577-589

View : 17 | Download : 10

Publication Date : 2012-01-01

Article Type : Other Papers

Abstract :Kristalografik motifler terimi ilk defa bilim literatürüne dahil eden Azerbaycanlı kristalografi profesörü Hudu Memmedov Türk dünyasında yaygın olan böyle motiflerin özelliklerini aşağıdaki gibi karakterize etmiştir: şekil sınırı şekil elemanları sınırı ile biter; şekil elemanları azami derecede yoğun yerleşir; arka plan olmaz, ya da arka plan şekil elemanına çevirirler; şekil elemanı çeşitliliğinden ve karmaşık şekil alma kurallarının sayısından tasarruf edilir; simetri biçim oluşturmak için kullanılmaz, ama motif oluştuğunda netice gibi meydana çıkar. Böyle motiflerdin simetrileri doğal kristal maddelerin yapılarındaki simetriye benzerler. Kristalografik motiflerin yapım ilkeleri kristallerin oluşum ilkeleri ile benzerdirler. Sade geometrik çokgenlerden yapılmış motifler mimari anıtlarda çok yaygındır. Üçgen, kare, altıgen gibi sade geometrik biçimlerden yapılmış motifler anorganik bileşiklerin bazılarının kristal yapılarına denktirler. Arap harfleri ve ona benzer karmaşık figürlerden yapılmış motifler ise organik maddelerin yapılarına benzerler. Her iki tür kristalografik motifler Batman ve yöresindeki mimari abidelerde bol bol rastlanmaktadır. Bildiride kristal yapıları ile kristalografik motifler arasındaki benzerliğin sebepleri, böyle motiflerin tarihi, yayılma coğrafyası, etki alanları hakkında bilgi verilerek, Batman ve yöresindeki mimari abidelerde yaygın olan kristalografik motif örnekleri görsel materyallerin gösterimi ile ele alınacaktır. Ayrıca bu ve benzer motiflerin el sanatlarında uygulanması somut örneklerle nümayiş ettirilecektir.
Keywords : Kristalografik motifler, simetri, kristal yapıları, mimari abideler, el sanatları