Değişende Değişmeyeni Aramak veya Değişmeyende Değişeni Paranteze Almak: Aristoteles’in Metafizik’indeki Arkhe ve Töz Tartışmalarına Bir Bakış

Authors : Zübeyir OVACIK

Pages : 0-0

Doi:10.48174/buaad.1124280

View : 21 | Download : 15

Publication Date : 2022-06-30

Article Type : Research Paper

Abstract :Felsefi düşünce, bir anlamda filozofların değişimin ötesindeki değişmeyen ilkeyi, unsuru veya özü bulma çabalarıyla başlamıştır. Doğayı doğa içerisinde kalarak açıklama girişiminde bulunan filozofların ilk sorusu, evrenin esasını oluşturan en yüksek ilkenin ne olduğu sorusu, bir başka ifadeyle tüm varlık çeşitlerinin nereden ve nasıl çıktığı sorusu olmuştur. Bu makale çerçevesince üzerinde durulan mesele, evrenin söz konusu kurucu ilkesiyle ilgili tartışmalar olup, bu bağlamda konu daha çok Aristoteles’in Metafizik adlı eserinden yola çıkılarak ele alınmaktadır. Pre-Sokratik dönemdeki pek çok filozof tarafından ele alınan arkhe problemi, her bir filozofun çeşitli açılardan tartıştığı başlıca felsefe problemi niteliğindedir. Arkhe problemini monist bir ilkeden yola çıkarak tartışan filozofların yanı sıra söz konusu problemi plüralist bir çerçevede ele alan filozoflar da olmuştur. Doğaya ait problemlerin insana ait problemlerle birlikte felsefi ilginin konusu kılındığı sistematik döneme gelindiğinde söz konusu meselenin Platon tarafından tümeller tartışmasına dönüştürüldüğünü, Aristoteles’in ise meseleyi töz tartışması şeklinde ortaya koyduğu görülmektedir. Makale boyunca problemin Ortaçağda nasıl ele alındığına ve Rönesans sonrası dönemlerde nasıl tartışıldığına değinilirken, Big-Bang’den günümüzdeki parçacık fiziği ile ilgili tartışmalara kadar konunun güncelliğini koruduğu da hatırlatılmaktadır.
Keywords : arkhe, ilk ilke, töz, doğa felsefesi, felsefe