Ulemanın Şuara Karşıtı Tutumunun Bir Örneği Olarak Sinan Paşa`nın Ma‘ârifnâme`sinde Şairlerin Kötülenmesi Meselesi

Authors : Bünyamin Taş

Pages : 164-176

Doi:10.48174/buaad.1575387

View : 57 | Download : 89

Publication Date : 2024-12-31

Article Type : Research Paper

Abstract :Osmanlı dönemi şairlerinin sanat anlayışlarını belirleme amacıyla yapılan bilimsel yayımlarda, doğal olarak, daha ziyade divan dibaceleri, şiirden söz eden muhtelif dizeler ve konu hakkında şuara tezkirelerinde yer verilen düşünceler üzerinde durulmuştur. Bu tür yayımlar sayesinde, günümüz itibarıyla, divan şairlerinin poetikası hakkında genel geçer kanaatler edinmeye yetecek bir literatür oluşmuştur. Ancak problemin sınırı genel anlamıyla dönemin sanat veya şiir anlayışını/anlayışlarını kavramak şeklinde belirlenince, yani şiir hakkında sanatkârın bizzat kendisi tarafından söylenenlerin ötesine geçip başkalarının ne dediğine de bakıldığı takdirde, yalnızca şairler tarafından üretilen metinlere istinat etmenin bütüncül bir değerlendirme için yeterli olmadığı görülmektedir. Zira ilmiye sınıfına mensup bazı seçkinlerin nasihat ve mevize türünden metinlerinden anlaşıldığı üzere, Osmanlı döneminde, şairlik herkesçe meşru ve makbul addedilen bir uğraş olmamıştır. Dolayısıyla şiiri ve şairliği, en hafif tabirle, muzır bir uğraş olarak gören söz konusu düşünce silsilesi ve bu fikri savunanların toplumdaki yeri ve etkisi belirlenmeden dönemin sanat anlayışı hakkında yapılan genellemeler daima eksik kalacaktır. Bu yazıda, söz konusu dikkatten hareketle, Fatih Sultan Mehmet’in vezirlerinden ve aynı zamanda dönemin önde gelen âlimlerinden biri olan Sinan Paşa’nın Ma‘ârifnâme adlı nasihatnamesinde yer alan şiir ve şair aleyhtarı söylemleri konu edilmiştir.
Keywords : Sinan Paşa, Ma‘ârifnâme, divan şiiri, poetika