TÜRK MODERNLEŞMESİNDE POZİTİVİZMİN BİLİM ALGISI

Authors : Kenan ÖZKAN

Pages : 923-951

View : 19 | Download : 14

Publication Date : 2014-02-01

Article Type : Research Paper

Abstract :18. yüzyılın başından itibaren Batının üstünlüğünü kabul etmiş olan Osmanlı bürokrasisi ve aydınları için temel hedef, devleti içine girmiş olduğu siyasal, ekonomik ve sosyal bunalımlardan çıkarmak olmuştur. Bu düşünce doğrultusunda 18. ve 19. yüzyılda Batıda gelişen pek çok fikir akımının etkisi altında kalan Osmanlı aydını üzerinde, özellikle toplum mühendisliği yönü ağır basan Pozitivizm’in derin etkileri gözlemlenmiştir. Ancak Pozitivizm’le ilk temas eden ve onun Türkiye’ye girişine öncülük eden Osmanlı aydınları da dahil olduğu halde hiç kimse Pozitivizm’in “bilgi kuramına” ve bilimsel anlayışına doğrudan ilgi duymamış ve üzerinde yoğunlaşmamış, var olan sınırları ise tekrardan öteye geçememiştir. Osmanlı aydınlarının büyük oranda etkisi altında kaldıkları Pozitivist düşüncenin bilim kuramına herhangi bir bakış açısı kazandırmak veya bir takım eklemeler yapmak hususunda başarısız oldukları gözlemlenmiştir. Doğal olarak bu noktada Osmanlı aydını bilgiyi üreten değil, sadece kullanan pozisyonunda kalmıştır
Keywords : Bilim, Bilgi, Osmanlı Modernleşmesi, Pozitivizm