MÜTAREKE DÖNEMİNDE “MİLLİYET” VE “ANÂSIR” KAVRAMI ÜZERİNE TARTIŞMALAR

Authors : Kenan ÖZKAN

Pages : 694-727

View : 16 | Download : 11

Publication Date : 2018-01-01

Article Type : Research Paper

Abstract :Osmanlı Devleti, 19. Yüzyılın başından itibaren Fransız İhtilali’nin doğurduğu ulusçuluk akımının etkisinde kalmış bunun sonucunda bağımsız devletlerin kuruluşuna sahne olmuştur. “Ulus Çağının” ruhuna uymayan imparatorluk yapısı bir taraftan büyük sarsıntı geçirirken diğer taraftan da bu sarsıntıyla başa çıkabilecek çözüm yollarını aramış ve bu kapsamda da “millet”, “milliyet”, “milliyetçilik” ve “anâsır” gibi kavramlar etrafında dönen tartışmalar başlamıştır. Bu tartışmalar I. Dünya Savaşı sonrasında Mondros Müterakesi günlerinde yoğunluk kazandığı görülmektedir. Savaş sonrasında imparatorluklar dağılmış ve Wilson Prensipleri doğrultusunda ulusların kendi kaderini kendi tayin hakkı anlamına gelen self-determinasyon ilkesi ön plana çıkmıştır. Bu ilke, zaten 19. yüzyıl boyunca kan kaybeden ve 20. yüzyılın başında Balkan Savaşları ile bu kaybı hat safhaya ulaşmış olan Osmanlı Devleti’nin Anadolu ve Arap toprakları üzerinde yaşayan Türk olmayan unsurlarına imparatorluktan ayrılmak için büyük bir fırsat vermiştir. Ayrıca prensiplerin 12. Maddesi Osmanlı hâkimiyeti altında kalan unsurlara kendi kaderlerini tayin hakkını da tanımıştır.
Keywords : Millet, Milliyet, İttihâd ı Anâsır, Osmanlıcılık, Türkçülük