BOZKIR KÜLTÜR TARİHİ ARAŞTIRMALARINDA ARZHAN 1 KURGANI

Authors : Mazhar Narşap

Pages : 111-128

Doi:10.52735/bellek.1501388

View : 41 | Download : 53

Publication Date : 2024-12-31

Article Type : Research Paper

Abstract :Toplumlar, yaşadıkları coğrafyanın koşullarına uygun bir yaşam tarzı benimseyerek kültürlerini oluşturmuşlardır. Ormanlarda yaşayanlar, asalak kültürü; tarıma uygun yerlerde yaşayanlar, yerleşik kültürü; hayvancılığa elverişli yerlerde yaşayanlar ise göçebe kültürü meydana getirmişlerdir. Bu kültürlerin yanı sıra Avrasya coğrafyasında yaşayan bozkır kavimleri, o coğrafyanın şartları neticesinde kendilerine has olan konargöçer kültürü ortaya çıkarmışlardır. Bu konargöçer kültürdeki göçebelik, yaylak ve kışlak arasında, boy beyinin idaresinde, ilkbahar ve sonbahar mevsimlerinde yapılan sistemli bir göç hareketidir. Yaşadıkları coğrafyanın şartlarından dolayı konargöçer yaşam tarzını benimsemiş olan bozkır kavimlerinin tarih ve kültürlerine dair yapılan araştırmalarda sözlü, yazılı ve arkeolojik kaynaklar kullanılmaktadır. Bozkır kavimlerine dair arkeolojik kaynakların başında kurganlar gelmektedir. Yığma tepe mezar olan kurganların içi bozkır insanının gündelik hayatındaki evi olan çadırın düzeni gibi tasarlandığı için kurganlarda yapılan kazılarda bozkır insanının kültürünün ana katmanlarını oluşturan sosyal, askerî, dinî ve ekonomik hayatı hakkında önemli bilgiler sağlayacak pek çok kalıntı ve buluntu ortaya çıkarılmıştır. Söz konusu kurganlardan biri de Arzhan 1’dir. Tuva bölgesinde yer alan Arzhan 1 kurganı hırsızlar tarafından büyük bir tahribata uğramış olsa da bozkır kültür tarihine dair önemli veriler sunmaktadır. Bu çalışmada Arzhan 1 kurganında yapılan kazı sonucunda elde edilen veriler değerlendirilerek bozkır kültür tarihi açısından incelenmiştir.
Keywords : bozkır, konargöçer, kurgan, Arzhan 1, kültür.