OSMANLI DEVLETİ’NİN DEMİRYOLU POLİTİKASINA KISA BİR BAKIŞ

Authors : Mustafa Çabuk, Elife Uzun

Pages : 140-154

Doi:10.52735/bellek.1562767

View : 50 | Download : 132

Publication Date : 2024-12-31

Article Type : Research Paper

Abstract :19. yüzyıl bilim ve teknolojinin geliştiği bir yüzyıl olmuştur. Bu durum ulaşım sektörüne de yansımıştır. Bu yüzyıla kadar binek hayvanlar ve atlı arabalar kara ulaşımının başlıca araçları olmuştur. Demiryolları, bir yerden bir yere raylar üzerinde hareket eden yolcu veya yük taşımacılığı için kullanılan bir ulaşım sistemidir. Sömürgecili-ğin artmasıyla beraber büyük sömürge ülkeleri, sömürge altındaki topraklardan ürünlerini kolayca vapurlarına ve akabinde de vapurlardaki ürünleri fabrikalarına taşıyabilmek için demiryolu faaliyetlerine hız verdiler. Sanayi İnkı-labını ilk gerçekleştiren ülke İngiltere olduğu gibi demiryolu yapımında da öncü ülke olma unvanına sahip olmuştur. Avrupa da modern anlamdaki ilk demiryolu, Manchester ile Liverpool kentleri arasında yapılmıştır. Kısa süre sonra da Avrupa’nın birçok yeri demiryolları ile kaplanmıştır. Osmanlı Devleti batıda meydana gelen gelişmeleri 19. yüzyıl boyunca yakından takip etmek istemiştir. An-cak bu gelişmeleri kendisinin gerçekleştirmesine maddi olanağı olmadığı için pek çok alanda olduğu gibi demiryolu faaliyetlerinde de Avrupalı devletlere bağımlı olmaktan geri duramamıştır. Yabancı devletler kilometre garantisi adı verilen sistemle Osmanlı Devleti’nden imtiyaz elde etmişlerdir. Osmanlı Devleti’ndeki ilk demiryolu hattı 1851 yılında Kahire-İskenderiye arasına yapılmıştır. Anado-lu’daki ilk demiryolu hattı ise 1856 ‘da yapılan İzmir-Aydın hattı olmuştur. Bu yollar hep İngilizler tarafından ya-pılmıştır.19. yüzyıl boyunca Avrupalı birçok devlet Anadolu’da adeta demiryolu yapmak yarışına girişmiştir. Os-manlı Devleti’nin ilk kez kendi öz sermayesiyle yapılan hat ise Hicaz Demiryolu hattıdır. Sultan II. Abdulhamid, bu hat için 50 bin lirayla bağış kampanyası başlatmıştır. Ülkenin birçok yerinden gelen bağışlar neticesinde hat ta-mamlana bilmiştir. Bu hat için tahmini 4 milyon Osmanlı Lirası harcanmıştır.
Keywords : Demiryolu, Sömürgecilik, Hicaz Demiryolu, Sanayi Inkılabı