MİLLİ MÜCADELE’DE BATI ANADOLU KONGRELERİNİN YERİ VE ÖNEMİ

Authors : Mustafa ALBAYRAK

Pages : 8-45

View : 17 | Download : 16

Publication Date : 2021-12-25

Article Type : Research Paper

Abstract :1918 yılı sonuna doğru Mondros Ateşkesinin yaratacağı tehlikeler hissedilmeye başlanınca, başta Batı Anadolu olmak üzere Türk aydınları bir araya gelerek işgal tehlikesine karşı örgütlenmeye başlamışlardır. Bu örgütlerden biri de İzmir’de kurulan İzmir Müdafaa-i Hukuk-u Osmaniye Cemiyeti olmuştur. Bu Cemiyet, Paris Barış Konferansında İzmir’in Yunanlılara verileceği haberleri giderek yaygınlaşmaya başlayınca, 17 Mart 1919 tarihinde bir kongre toplamıştır. Beklendiği gibi İzmir, 15 Mayıs’ta işgal edilmiştir. Bu gelişme sonrasında ise işgale karşı önlemleri görüşmek üzere; beşi Karesi (Balıkesir)’de, ikisi Nazilli’de, biri Uşak’ta, biri Alaşehir’de, sonuncusu da 1 Ağustos 1920 tarihinde Afyonkarahisar’da olmak üzere toplam olarak onbir yerel kongrenin toplandığını anlamaktayız. Bu kongrelerde; sivil katılımın yüksek olduğu, yönetimde daha çok sivillere görev verildiği, askerlerin de sınırlı sayıda bu kongrelere katıldıkları, kongrelerde Yunanlılara karşı çıkılması konusunda ne gibi önlemler alınması gerektiği yolunda kararlar alınmış; bu kongreler adeta yerel yönetimler gibi hareket etmişlerdir. İstanbul hükümeti ile tümüyle bağlarını koparmamakla birlikte, özellikle Damat Ferit hükümetlerine karşı yakın durmamaya özen göstermişleridir. Bölgede Yunan işgalinin genişlemesini önleyerek, yaklaşık bir yıl boyunca bu işgale karşı başarılı bir direniş göstermişlerdir. Erzurum ve Sivas kongrelerinden itibaren Heyet-i Temsiliye’ye karşı yakınlık gösteren kongre yöneticileri daha sonra Anadolu ve Rumeli Müdafaa-i Hukuk Cemiyeti’nin içinde yer almışlar ve Mustafa Kemal (Atatürk)’in başkanlığında açılan TBMM’ne milletvekili olarak katılarak ulusal hareketle bütünleşmişlerdir.
Keywords : Alaşehir Kongresi, Balıkesir Kongreleri, Hacim Muhittin Çarıklı Bey, İzmir Müdafaa i Hukuk u Cemiyeti, Mustafa Kemal Atatürk, Nazilli Kongreleri