MİLLİ MÜCADELE VE CUMHURİYET YILLARINDA ALEVİLER-BEKTAŞİLER VE ATATÜRK

Authors : Fahri Maden

Pages : 17-44

Doi:10.18221/bujss.1431595

View : 101 | Download : 162

Publication Date : 2024-09-26

Article Type : Research Paper

Abstract :Bir devlet kurucusu olarak Atatürk’ün toplumun önemli bir kesiminin intisap ettiği tarikatlarla ilişkilerini Milli Mücadele sırasında ve sonrasında ya da 1925 öncesi ve sonrası olarak iki dönemde ele almak mümkündür. Milli Mücadele sırasında Bektaşilerin büyük çoğunluğu mücadeleye ve Atatürk’e adeta koşulsuz destek vermişlerdir. Vatan savunmasında en ön safta yer alan Bektaşiler Temsil Heyeti’nin Sivas’tan Ankara’ya geçişi sırasında Atatürk’ü Hacı Bektaş Veli Dergâhı’nda misafir etmişlerdir. Gerek Salih Niyazi Dedebaba gerekse Ahmet Cemaleddin Çelebi Alevi-Bektaşi zümrelere yazılar göndererek Milli Mücadele’ye katkı sunmuşlardır. Ayrıca Ahmet Cemaleddin Çelebi milletvekili olarak TBMM de görev almıştır. Atatürk’ün Hacı Bektaş Veli Dergâhı’nda misafir kalıp destek istediği sırada baş başa görüşmelerinde Ahmet Cemaleddin Çelebi’nin ondan Cumhuriyet idaresine geçilmesi isteğinde bulunduğu söylenmektedir. Bu itibarla Milli Mücadele’de İstanbul’daki Bektaşi tekkeleri Anadolu’ya insan ve silah kaçırılmasında, bazı Bektaşi baba ve dervişleri istihbarat sağlanmasına katkı sunmuşlardır. Tüm bu hizmetlere binaen 1925 yılında tüm tarikat faaliyetleri durdurulup tekke ve türbeler kapatıldığında Bektaşiliğe istisna bir uygulama yapılmamıştır. 677 sayılı kanun Bektaşilere de uygulanmıştır. Böyle olmakla birlikte Bektaşilerin Cumhuriyet yönetimi ve Atatürk ile olumlu ilişkilerinin sürdüğü, Hasan Ragıp Erensel gibi Atatürk’ün doktorluğunu yapan Bektaşi babalarının bulunduğu, Bektaşi baba ve dervişlerinin Cumhuriyet inkılaplarını destekledikleri tespit edilmektedir. Bu bildiri de Milli Mücadele’den başlayarak cumhuriyet yılları boyunca Bektaşilerin Atatürk ile ilişkileri ve kurdukları bağlar arşiv belgeler, hatıratlar ve diğer birinci elden kaynaklar ışığında ele alınacaktır.
Keywords : Atatürk, Milli Mücadele, Bektaşiler, Hacı Bektaş Veli Dergâhı