CUMHURİYET'İN İLANI VE HÜSEYİN RAUF ORBAY

Authors : Nazire Doğan

Pages : 70-81

Doi:10.18221/bujss.1431727

View : 71 | Download : 97

Publication Date : 2024-09-26

Article Type : Research Paper

Abstract :Türk tarihinin önemli şahsiyetlerinden biri olan Hüseyin Rauf Orbay’ın tarihte en çok eleştirildiği konulardan biri; Cumhuriyet’in ilanı konusudur. Bu eleştirinin çıkış noktası da Rauf Bey’in Cumhuriyetin ilanını müteakip İstanbul gazetelerine verdiği beyanattır. Bu beyanatta Rauf Bey; Cumhuriyetin erken ilan edildiği ve bu ilan dolayısıyla halkta bir endişe meydana geldiğine yönelik cümleler sarf etmiştir. Bu beyanatı Ankara’da büyük yankı uyandırmıştır. Ankara gazeteleri Rauf Bey’i eleştiren yazılar kaleme alırken dönemin Cebel-i Bereket Milletvekili İhsan Bey meclise bir önerge vermiş ve Rauf Bey’in beyanatından dolayı açıklama yapmasını istemiştir. Bu önerge neticesinde Rauf Bey Ankara’ya giderek Halk Fırkası’nın 22 Kasım 1923 tarihli oturumunda açıklama yapmıştır. Açıklamalarında Cumhuriyetin ilanı konusunu İstanbul gazetelerinden öğrendiğini ve verdiği beyanattaki ifadelerin gazetelerde yazılanlardan edindiği izlenim dolayısıyla olduğunu ifade etmiştir. Cumhuriyet karşıtı olmadığını da defalarca vurgulamıştır. Bu çalışmanın amacı; Rauf Bey’in Cumhuriyet karşıtı mı yoksa Cumhuriyet taraftarı mı olduğunu ortaya koymaktır. Araştırma bulguları Rauf Bey’in Cumhuriyet karşıtı bir kimse olmadığını ve Cumhuriyet karşıtı olduğu izlenimini yaratan beyanatındaki ifadeleri İstanbul basınında çıkan haberlerden etkilenerek söylediğini göstermektedir.
Keywords : Cumhuriyet, Rauf Bey, Vatan Gazetesi, Tevhid i Efkâr Gazetesi, Halk Fırkası Oturumu