Cezalandırma Konusunda Faydacı Teori ve Kefaret Teorisinin Karşılaştırılması

Authors : Burcu ENİS

Pages : 21-31

Doi:10.33905/bseusbed.504226

View : 24 | Download : 16

Publication Date : 2019-06-30

Article Type : Research Paper

Abstract :İnsanlık tarihinin her döneminde cezaya rastlanır. Cezanın gerekliliği ve zorunluluğu da toplum halinde yaşama mecburiyetinden doğar. Toplum düzenini bozan davranışlara karşı sosyal tepki ifadesi taşıyan ceza, hukuk düzenini sağlamada ve devletin devamında vazgeçilmez bir olgudur. Ancak amacı belirlenebildiği zaman ceza, toplum iradesini ortaya koymuş olur. Fakat cezalandırmanın amacının belirlenmesine ilişkin tek bir teori yoktur. Ceza hukuki teorilerine baktığımız zaman bunları genel olarak, cezayı mutlak bir amaç olarak suç sayılan eylem için verilmiş bir karşılık, bir kefaret gören mutlak ceza veya adalet teorisi, cezayı suçları önleyici ve suçluları ıslah edici bir yöntem olarak gören faydacı yaklaşım ve her iki yaklaşımı da birlikte değerlendiren karma yaklaşım olarak özetleyebiliriz. [1] Bu yaklaşımları göz önünde bulundurarak Türk Ceza Kanunun 1.maddesine baktığımızda ceza kanununun amacı; ‘‘kişi hak ve özgürlüklerini, kamu düzen ve güvenliğini, hukuk devletini, kamu sağlığını ve çevreyi, toplum barışını korumak, suç işlenmesini önlemektir. Kanunda, bu amacın gerçekleştirilmesi için ceza sorumluluğunun temel esasları ile suçlar, ceza ve güvenlik tedbirlerinin türleri düzenlenmiştir” hükmüyle karşılaşırız. ( 5237 numaralı kanun, 26.09.2004 ) Burada cezanın bir ödetme, bir kefaret olduğu veya ıslah edici amacının olduğu yer almamış olsa bile, Türk Ceza Kanununu bir bütün olarak değerlendirdiğimizde bu amaçların da bulunduğunu inkâr edemeyiz. Yani karma yaklaşım hariç, diğer iki teoriden yalnızca birinin ceza hukukunda cezalandırmanın amacı olduğu görülmez. Fakat bu çalışmayla bir ödetme, kefaret olarak cezalandırma ve önleme ile ıslah etme teorilerini içinde barındıran fayda olarak cezalandırma teorileri ortaya konulup, bunlardan birinin -kefaret olarak cezalandırmanın- ceza hukukunun amacını belirlemede çok daha adil olduğu ve insanı yabana atmadığı ortaya konulmaya çalışılacaktır. Kefaret olarak cezalandırma ile ilgili olarak Helbert Morris’in cezalandırma anlayışına, fayda olarak cezalandırma ile ilgili olarak Bentham’ın cezalandırma anlayışına değinilmeye çalışılacaktır. [1] Doç. Dr. Sururi Aktaş, Cezalandırmanın Amacı Üzerine , (EÜHFD,C.XIII,S.1–2,2009), s.1  
Keywords : suç, ceza, faydacı teori, kefaret teorisi