İran ve Güney Kafkasya: Pragmatist Bir Dış Politika

Authors : Şevket ŞEKER

Pages : 1-14

Doi:10.33905/bseusbed.859749

View : 18 | Download : 14

Publication Date : 2021-06-30

Article Type : Research Paper

Abstract :İran, 1979 devrimi sonrasında İslami bir ideoloji temelli iç ve dış politika benimsemiştir. Benimsediği politika çerçevesinde Orta Doğu’da din bağlamında ve Şiilik özelinde sergilediği yaklaşımı Kafkasya ve Orta Asya’da pragmatist bir tavır takınarak benimsememiştir. Pragmatist tavrı güvenlikçi ve statükocu tutumunun bir yansımasıdır. İran bölgede ulusal güvenliğini tehdit edebilecek değişimlere karşı mevcut statükonun sürdürülmesinden yana olmuştur. Ülkesinde yaşayan Azerbaycan Türkleri, İran’ın Azerbaycan’a yaklaşımını etkilemiştir. Dolayısıyla Ermenistan ile ilişkileri bu çekince üzerine inşa edilmiştir. İki ülkenin ortak sorunları zorunlu iş birliğinin doğmasına yol açmıştır. İran,Azerbaycan’ı Ermenistan’la dengelemeye çalışan bir politika benimsemiştir. Bunun yanı sıra uluslararası toplumdan izole edilen İran, Avrupa pazarına erişim için stratejik bir konumda gördüğü Gürcistan’la yakın ilişki kurmaya gayret etmiştir. Ancak iki ülke soğuk, inişli çıkışlı bir trendde ilişki geliştirmiştir. İran,dini kimliğini arka plana iterek, güvenlikçi ve temkinli bir bakış açısıyla Kafkasya’da meydana gelen yeni jeopolitik denkleme ayak uydurmaya çalışmıştır. Bu durum aynı zamanda İran’ın dini araçsallaştırdığının da bir göstergesi olmuştur. Bu çalışmada İran’ın Güney Kafkasya yaklaşımı ve Azerbaycan, Ermenistan ve Gürcistan ile ilişkileri incelenmiştir.
Keywords : İran, Kafkasya, Azerbaycan, Gürcistan, Ermenistan