FÜTÜVVET VE AHİLİK ÇALIŞMALARININ KAYNAKLARI
Authors : Ekrem ERDEM
Pages : 173-198
Doi:10.54860/beyder.1033450
View : 13 | Download : 15
Publication Date : 2021-12-31
Article Type : Research Paper
Abstract :Fütüvvet, İslami çerçevede iyi olan şeyleri yapma, kötü olan şeyleri de yapmama esasına dayalı ahlaklı bir hayat ve toplum inşa etme idealinin kurumsallaşmış adı denebilir. Ahilik, bunun Anadolu’da Türkler tarafından daha ziyade esnaf ve zanaatkar zümreleri üzerinden oluşturulmuş kurumsal halidir. Bu anlayış özellikle Türkiye’de güncelliğini korumakta; özlemle ve hayranlıkla anılmaya devam etmekte ve üzerine pek çok araştırma ve program yapılmaktadır. Ancak yapılan çalışmalarda ve programlarda konunun esası ve bütünselliği konusunda önemli bilgi eksiklikleri bulunmaktadır. Bunların başında da fütüvvet ve ahilik konusunun esasına ve kaynaklarına dair ciddi bilgi eksiklikleri geliyor. Bu çalışmanın amacı, fütüvvet ve ahilik çalışmalarının kaynaklarının bir bütün olarak sistematik bir şekilde incelenmesidir. Son yıllarda bu alanda yapılan çalışma sayısı artsa da genellikle birinci derece kaynaklara ulaşılarak yapılan özgün çalışma sayısı oldukça sınırlı; kaynaklara dayalı yapılan çalışmalarda da kaynak çeşitliliği çok az gözükmektedir. Öncelikle fütüvvet ve ahilik çalışmalarında çok büyük ölçüde belli fütüvvetnamelere müracaat edilmektedir. Oysa bu belgelerdeki çeşitliliğin ve derinliğin bütünsel bir anlayışla dikkate alınması gerekiyor. Kaldı ki, bu alanda fütüvvetnamelerin dışında çok fazla kaynak olduğu halde, bunlardan bazılarına dayalı çalışma sayısı ya çok az ya da hiç yok. Usulde hata olunca esasta da hatalar meydana geldiği dikkate alınarak, mevcut çalışmada fütüvvetin ve ahiliğin kaynakları ilk defa toplu bir şekilde 13 alt başlık altında incelemeye alınmış; hatta hangilerinin fütüvvet çalışmaları için genel olarak, hangilerinin ise daha ziyade ahilik çalışmaları için daha uygun olacağı belirtilmiştir.Keywords : Fütüvvet, Ahilik, Fütüvvetnameler, Şecerenameler, Seyahatnameler, Destanlar, Vekâyinameler