BİNGÖL’DE MEDRESELER VE MÜDERRİSLER

Authors : Abdulmuttalip ARPA

Pages : 29-42

View : 23 | Download : 14

Publication Date : 2014-10-10

Article Type : Research Paper

Abstract :Hicri V. asırdan itibaren ilim müesseseleri olarak ortaya çıkan medreseler  Selçuklu Sultanı Melikşah’ın veziri Nizamülmülk et-Tusî döneminde düzenli ve sistemli ilim öğreten bir yapıya kavuşmuşlardır. Bu dönemden sonra medreseler Belh, Nisabûr, Herât, İsfahân, Basra, Musul ve Mezopotamya gibi İslam dünyasının farklı bölgelerine yayıldılar. Osmanlı’da kurumsal düzeyde en üst seviyede eğitim-öğretim alanında hizmet veren medreseler 1924’te Tevhîd-i Tedrisât Kanunu’yla resmen kapatılmışlardır. Bu süreçle birlikte Türkiye’nin batısında kapanan medreselere karşın Doğu’da gayr-ı resmi bir şekilde günümüze kadar sınırlı ve dar çerçevede de olsa bu eğitim-öğretim faaliyetini sürdürmeye çalışan medreseler olmuştur. Halkın ve medrese hocalarının özverili ve fedakar çalışmaları sayesinde 21. Asra kadar aktif bir şekilde varlığını devam ettiren medreselerin bulunduğu yerlerden biri de Bingöl ilidir. İşte bu çalışmada öncelikle İslam eğitim-öğretim tarihinde önemli bir misyon yüklenen medreselerin kısaca tarihi ve eğitim programı üzerinde durulacak; ardından Türkiye’nin doğusunda bulunan Bingöl ili ve çevresinde tarihsel süreçte önemli derecede yer almış medreselerin ve bu kurumlarda yer almış müderrislerin tespiti yapılıp, onların toplumun dinî ve sosyal hayatı üzerindeki etkisi verilmeye çalışılacaktır. Kaynak, belge ve doküman noktasındaki sıkıntı ve eksikliklerden dolayı araştırmada birçok zorlukla karşılaşılmış, dolayısıyla bilgiler daha çok sözlü verilere dayanılarak aktarılmıştır. 
Keywords : Medrese, Eğitim, Bingöl, Müderris, Seyda