HÜSEYİN V‘İZ-İ KÂŞİFÎ’NİN AHLÂK-Î MUHSİNÎ ADLI ESERİ ÜZERİNE BİR DEĞERLENDİRME

Authors : Abdullah Dodangeh

Pages : 27-62

Doi:10.53440/bad.1585823

View : 48 | Download : 70

Publication Date : 2024-12-30

Article Type : Research Paper

Abstract :Nasihatnâme/Siyasetnâme türü eserler, ahlâk ve devlet yönetim felsefesine dair telif olunmuşlardır. Bu eserler mahiyeti itibariyle tarih çalışmalarına yön verecek derecede önemlidirler. Bunlardan birisi de çalışmamızın konusunu teşkil eden Ahlâk-î Muhsinî (Cevâhirü’l-Esrâr) adlı eserdir. Eser, Hüseyin Vâ‘iz-i Kâşifî tarafından 900/1494-1495 yılında Farsça olarak tamamlandıktan sonra Timurlu Sultanı Hüseyin Baykara’nın oğlu Ebül-Muhsin Mirza’ya sunulmuştur. Kırk bâbdan oluşan eserde, ahlâk, hukuk, adalet, şecaat, himmet, cömertlik, istişare gibi mevzular üzerinde durulmuştur. Osmanlılar döneminde, ilk defa Sultan II. Selim (ö.982/1574) zamanında, Pîr Muhammed b. Pîr Ahmed (Azmî) Efendi tarafından 974/1566-1567 yılında Enîsü’l-Ârifîn künyesi ile Osmanlı Türkçesine tercüme edilmiştir. Anlaşıldığı üzere Ahlâk-ı Muhsinî adlı eser, doğu edebiyatında olduğu gibi, batı literatüründe de önemi haizdir. Ahlâk -î Muhsinî, İran, Hindistan, İngiltere gibi birçok yerde defalarca basılmış, çeşitli dillere tercüme edilmiştir. Çalışmamızda genel olarak nasihatnâme/siyasetnâme türü eserlerin tarihçilik açısından önemi ve özel olarak Ahlâk -î Muhsinî aldı eserin edebî, felsefî ve siyasî yönleriyle tanıtımı yapılacaktır.
Keywords : Ahâlk, Yönetim Felsefesi, Timurlular, Nasihatnâme/Siyasetnâme Geleneği, Hüseyin Vâ‘iz-i Kâşifî, Ahlâk-î Muhsinî