“Bloklar Yıkılırken…”: SSCB’nin Dağılması Sonrasında Diyanet Aylık Dergi’de Dış Politik Söylemler

Authors : Selin ŞAHİN

Pages : 179-199

Doi:10.33399/biibfad.1029332

View : 10 | Download : 12

Publication Date : 2021-12-31

Article Type : Research Paper

Abstract :Sovyet Sosyalist Cumhuriyetler Birliği’nin 1990’ların başında dağılması ve uluslararası sistemin yeniden yapılanması Türk Dış Politikası’nda da yeni arayışları beraberinde getirmiştir. Orta Asya’dan Balkanlar’a, Orta Doğu’dan Kafkasya’ya kadar ortaya çıkan güç boşluklarını değerlendirme arayışında olan Türkiye, bu bölgelere yönelik yeni bir dış politika teşekkül ettirme çabasını ortaya koymuştur. Bu arayış yalnızca dış politikayı şekillendiren kişi ve kurumların değil devletin farklı unsurlarının da eylem ve söylem üretmesini yanında getirmiştir. Bu unsurlardan biri de Diyanet İşleri Başkanlığı olmuştur. Diyanet İşleri Başkanlığı bu dönemden itibaren özellikle Müslüman nüfusun çoğunluğu teşkil ettiği ve tarihi süreç içerisinde kültürel ortaklıkların tesis edildiği ülkelerle alakalı dış politika yapım sürecinin aktörlerinden biri olmuştur. Bunun yanında Diyanet İşleri Başkanlığı Ocak 1991’den itibaren neşretmeye başladığı Diyanet Aylık Dergi’de sıklıkla Türk Dış Politikası’nı gündemine taşımış, Türkiye’nin yeni dünya sistemi içerisinde alacağı pozisyon ve üreteceği politikalar hususunda görüş bildirmiştir. Bu doğrultuda söylem analizi yönteminin kullanılacağı çalışmada 1990’larda Diyanet Aylık Dergi’de yer alan dış politik söylemler tetkik edilecektir. Çalışmanın neticesinde varılan sonuç Diyanet İşleri Başkanlığı’nın SSCB’nin yıkılmasının ardından özellikle Müslümanların çoğunluğu oluşturduğu bölgelerde dış politika yapımı hususunda etkin hale getirildiği ve Diyanet Aylık Dergi vasıtası ile dış politika hususunda gerek söylem üretildiği gerekse Başkanlığın ortaya koyduğu faaliyetlerin dergide kendisine yer bulduğu olmuştur.
Keywords : Türk Dış Politikası, Diyanet İşleri Başkanlığı, Diyanet Aylık Dergi