Mu’tezile Ekolünü Belâgata Sevk Eden Muhtemel Faktörler

Authors : Eyüp SEVİNÇ, Ousama EKHTİAR

Pages : 72-92

Doi:10.34085/buifd.891063

View : 14 | Download : 16

Publication Date : 2021-06-25

Article Type : Research Paper

Abstract :Mu‘tezile ekolü, İslâmî fetih hareketi ile birlikte karşılaşılan farklı din ve kültürlere mensup insanların, itikâdî ve fikrî alanlarda İslam ve Müslümanlara yönelttikleri eleştirilere cevap verebilmek amacıyla büyük bir gayretin içerisine girmiştir. Bu bağlamda mu‘tezilî âlimler, naklî ve aklî deliller ışığında söz konusu insanların ortaya attıkları argümanları çürütmeye çalışmışlardır. Bu alanda birçok ilmi disiplinden yardım almaları yanında belâgattan da istifade etmişlerdir. Özellikle de ayetlerin yorumlanması hususunda Arap dilinden istifade ettikleri gibi belâgattan da yararlanmışlardır. Ayrıca söz konusu insanlarla yaptıkları cedel ve münâzalarda delillerin güçlü olmasına ehemmiyet verdikleri gibi hitabetin de kuvvetli olmasına önem vermişlerdir. Aynı zamanda beyân’ı etkili kullanarak muhataplarını etkilemeyi hedeflemişlerdir. Buna ilaveten Mu‘tezile ekolüne mensup bazı kelamcıların edip olmaları, bir hitabın nasıl olması gerektiği üzerine bir düşüncenin içerisine girmeleri onların ayrıyeten belâgat ile ilgilenmelerine vesile olmuştur. Mu‘tezile ekolünü, belâgat ile ilgilenmeye iten diğer bazı faktörler de bulunmaktadır. Bu çalışmada Mu’tezile ekolünün belâgat ile ilgilenmesine vesile olabilecek muhtemel faktörlerin neler olabileceği konusu ele alınmaya çalışılacaktır.
Keywords : Mutezile ekolü, Beyân, Belâgat, Cedel, Münâzara