Hanefî Mezhebine Göre İbadetler ve Muâmelât Örnekleminde Taayyün Kavramı

Authors : Hasan KAYAPINAR

Pages : 252-262

Doi:10.34085/buifd.892259

View : 18 | Download : 15

Publication Date : 2021-06-25

Article Type : Research Paper

Abstract :Taayyün kavramı fürû-i fıkıhta teorik olarak vazedilen hükmün somut hale gelmesini ifade etmektedir. Özellikle ibadetler alanında taayyün kavramına ihtiyaç bulunmaktadır. Zira İslam dini insanlara bazı sorumluluklar yüklemiş ve bu sorumlulukların yerine getirilmesi için zaman dilimi tayin etmiştir. Ancak namaz gibi bazı ibadetlerin farziyeti hakkında kesin bir zaman tayin etmemiştir. Bu durum bahse konu olan ibadetlerin farziyetinin taayyün ettiği vakit hususunda mezhepler arasında tartışmaya yol açmıştır. Hanefî alimleri namazın farziyetinin vakit içerisinde kişinin edasıyla, vakit sonunda ise vaktin son cüz’ü ile taayyün ettiğini ileri sürmüştür. Buna karşın Şâfiî alimleri namazın farziyetinin vaktin başında taayyün ettiğini belirtmiştir. Namazın farziyetinin taayyün ettiği zaman dilimine ilişkin bu görüş ayrılığı yolcu namazı başta olmak üzere mezhepler arasında farklı hükümlere yol açmıştır. Aynı şekilde oruç ibadetinin vaktinin taayyün etmesi bu ibadetle ilgili niyete ilişkin görüş ayrılıklarına sebebiyet vermiştir. Bu kavram ibadetler alanında kullanıldığı gibi muâmelât alanında da kullanılmaktadır. Özellikle Hanefî mezhebi taayyün kavramına vurgu yapmakta ve muâmelât alanında semen urûz ayrımında taayyün özelliğinin ayrıt edici olduğunu belirtmektedir.
Keywords : İslam hukuku, Hanefi mezhebi, İbadet, Muâmelât, Taayyün