Cumhurun Haber-i Vâhid Çerçevesinde Umûmu’l-Belvâya İlişkin Değerlendirmeleri

Authors : Sadrettin BUĞDA

Pages : 203-218

Doi:10.34085/buifd.1026842

View : 15 | Download : 13

Publication Date : 2021-12-25

Article Type : Research Paper

Abstract :Umûmu’l-belvâ ilkesi usûl disiplininde geniş bir yelpazeye sahiptir. Zira usûl eserlerinde umûmu’l-belvâ; âhâd haber, sükûtî icmâʻ, kıyas, istihsân ve sedd-i zerâʻi gibi naklî ve aklî delillerle ilişkili olarak geniş bir şekilde ele alınmaktadır. Usûlcülerin umûmu’l-belvâ hususunda çokça tartıştıkları meselelerden biri âhâd haberin tenkidinde umûmu’l-belvânın bir kriter olarak kabul edilip edilmeme konusudur. Usûl âlimleri şerʻî amelî meselelerde haber-i vâhidin delil teşkil etmesi için birtakım şartlar ileri sürmüşlerdir. Âlimler, haber-i vâhid hususunda ortaya konan bazı şartlar üzerinde ittifak ederken bazısında ise ihtilaf etmişlerdir. Üzerinde ihtilaf edilen şartlardan bir de umûmu’l-belvâ’dır. Hanefi usûlcülerin büyük çoğunluğu, herkesin bilmesi gereken şerʻî amelî konularda haber-i vâhidin bir delil olmayacağını iddia etmişlerdir. Dolayısıyla onlara göre haber-i vâhidin kabul şartlarından biri de umûmu’l-belvâ olarak nitelenen olaylarla alakalı olmaması gerektiğidir. Mezkûr âlimlerin öne sürdükleri bu şart, cumhur tarafından kabul görülmemiştir. Bu çalışmada haber-i vâhidin genel çerçevesi ve umûmu’l-belvânın mahiyeti ele alındıktan sonra her iki görüş sahiplerin söz konusu mesele hakkındaki düşüncelerinin delilleriyle beraber sunulması amaçlamaktadır.
Keywords : Fıkıh usûlü, Âhâd haber, Haber i vâhid, Umûmul belvâ, Bilgi, Delil