Mana Açısından Kıraat Farklılıklarının Mahiyeti

Authors : Yunus İŞERİ

Pages : 261-277

Doi:10.34085/buifd.1093843

View : 18 | Download : 11

Publication Date : 2022-06-25

Article Type : Research Paper

Abstract :Kıraat ilminin önemli konulardan biri olarak karşımıza çıkan kıraatlerdeki okuyuş farklılıkları, kıraat ihtilafları şeklinde de ifade edilmiştir. Ancak, ihtilaf kavramına, sadece, farklı hükümlerden birinin, diğerini geçersiz kılması veya birisinin doğruluğunun, diğerinin yanlışlığını gerektirmesi manası verilmemiştir. İhtilaf kavramının manası doğrultusunda, kıraat ihtilafları da kıraatlerin birbirleriyle zıtlık oluşturması veya birinin diğerini hükümsüz bırakması şeklinde anlaşılmamıştır. Zira birinin sıhhatinin, diğerinin butlanını gerektiren ihtilafın Mushaf’ta bulunması imkânsız görüldüğünden kıraat âlimleri, konuyla alakalı olarak kullanılan ihtilaf kelimesiyle, zıtlık oluşturmayan ve manaya çeşitlilik ve zenginlik katan ihtilaf kastetmişlerdir. Bu ayrıma işaret etmek için bir kısım bilginlerce, kıraat ihtilafı kavramı yerine kıraat çeşitliliği ifadesi kullanılmıştır. Bu çeşitlilik, sıhhatinde ittifak edilen kıraat vecihlerinin mahiyeti açısından değişkenlik gösterirler. Bunlardan bir kısmının telaffuzu farklı olsa da manası birdir. Bir kısmı ise hem lafzı, hem de manası farklı olduğu halde aynı âyette mana açısından beraber bulunmaları mümkün olabilen vecih farklılıklarıdır. Diğer kısım kıraat vecihleri ise mana açısından aynı âyette beraberce düşünülmeleri mümkün olmamakla beraber başka açıdan ittifak edebilen ve aralarında herhangi bir tezat bulunmayan, çeşitlilik kapsamındaki farklılıklardır. Zikredilen tasnif muvacehesinden kıraat farklılıklarına bakıldığında sahih vecihler arasında tezat veya tenakuz bulunmadığı, bunlar arasında bütünlük bulunduğu görülür.
Keywords : vahiy, vecih, farklılık, mahiyet, Kıraat