Klasik Arap Literatüründe Zamirin Mercii ve Tebeyyünü Konusunda Kullanılan Kavramların Analizi

Authors : Mehmet Faruk ARAZ

Pages : 157-175

Doi:10.34085/buifd.1165250

View : 15 | Download : 10

Publication Date : 2022-12-25

Article Type : Research Paper

Abstract :Arap dilinde zamir, yapı ve mahiyeti itibariyle kapalı olup anlamı için açıklayıcı bir merci unsuruna ihtiyaç duyan bir kelime türüdür. Merciin, zamire ve dolayısıyla metne bakan etkisinin nüvelerini, zamir ve merci kavramlarında bulmak mümkündür. Araştırmalarımız neticesinde zamirin kapalılığını ve mercii ile olan ilişkisini yansıtan kavramların tespiti ve incelemesi üzerine müstakil pek çalışma yapılmadığı tespit edilmiştir. Bu yüzden klasik nahiv ve tefsir kaynaklarından zamirin kapalılığı ve zamir-merci ilişkisi ile alakalı kavramlar taranmış ve tespit edilen veriler analize tabi tutulmuştur. Bu çalışmamızda tefsir kaynaklarında zamir-merci ilişkisinin ifadesi için “rücû‘”, “avd”, “tefsîr”, “rabt” kavramlarının kullanımının ağırlıkta olduğu ve bunların tefsirlerde tek standartta olmadığı tespit edilmiştir. Bunların dışında “tebeyyün” ve “îzâh” gibi ifadelerin yaygın kullanılan terimlere dönüşmediği; “ihâle” kavramının ise klasik tefsirlerde neredeyse hiç kullanılmadığı görülmüştür.
Keywords : Tefsir, zamir, merci, ibhâm, bağlantı, açıklık