Kur’ân’da Geçen فَعَّال Mübalağa Kalıbının Anlam ve Dilsel Analizi

Authors : Eşref İNAN

Pages : 217-229

Doi:10.34085/buifd.1187359

View : 16 | Download : 9

Publication Date : 2022-12-25

Article Type : Research Paper

Abstract :Kur’ân, îcâz, i’câz ve belâgat gibi dilsel yönleriyle her zaman varlığını göstermektedir. Gerek kelimelerin sanatlı kullanımı ve gerekse de onlara yüklenen anlam yönü ile farklılığını ortaya koymaktadır. Kur’ân’da çok farklı mübalağa kalıbı kullanılmıştır. İsm-i fâil menşeli mübalağa kalıplarının kullanımı da bunlardan bir tanesidir. Burada sarf ilminde mazbut olan birçok vezinden biri olan kalıbı üzerinde genel bir değerlendirilmeye tabi tutulmaktadır. Bu kalıbı tercih etmedeki temel saik, harf ziyadeliği ile anlam yoğunluğu ilişkisini göstermektir. Zira dilbilimciler harf adedindeki artışın manadaki mübalağaya hizmet ettiğini açıkça bildirmişlerdir. Genel olarak kıyâsî ve semâi olan mübalağa kalıpları aynı metodolojiyi desteklerken kullanımının diğer kalıplara göre telaffuza bile farklı bir yoğunluk kattığına lisanın zevki şahittir. Bu sigada çoğunlukla da ayet sonlarında yer alan Esmâu’l Hüsnâ’da dikkat çeken bir kullanım da görülmektedir. Çalışmada bu kalıbın müfred, çoğul, övgü, yergi, sıfat, mevsuf, müenneslik ve müzekkerlik gibi boyutları ele alınmaktadır. Betimleme ve tanımlama açısından kelimelere önemli bir ahenk katan bu kalıbın örneklendirmeleri de yapılmaktadır. Mevcut yapılan çalışmalar gibi mübalağa sigalarını sıralayıp birer birer açıklamak yerine bu kalıbın Kur’ân’da farklı boyuttaki şekillenişi işlenmektedir. Kur’an defalarca taranmak suretiyle kalıpların tespitinden sonra genel bir değerlendirme yapılmaktadır.
Keywords : Arapça, Kurân, Mübalağa Sigası, Dil, فَعَّال Kalıbı