Zeydî Hadis Geleneğinde Kırk Hadis (Erbeûn) Derlemelerinden Örnekler

Authors : Semih Yolaçan

Pages : 151-170

Doi:10.34085/buifd.1545479

View : 28 | Download : 11

Publication Date : 2024-12-25

Article Type : Research Paper

Abstract :İslam âlimleri, hadis ve sünnete verdikleri önemi çeşitli faaliyetlerle ortaya koymuştur. Bu faaliyetlerden biri, geniş bir konu yelpazesi sunan kırk hadis edebiyatıdır. \\\"Kırk hadis\\\" terimi, Arapça’da \\\"erbeûn hadis\\\", Farsça’da ise \\\"çihil hadis\\\" olarak bilinmektedir. Zeydiyye mezhebi de bu literatüre değer veren topluluklardan biri olup, Zeydî âlimler, Hz. Peygamber’in hadislerini derleyip yorumlayarak, hem mezheplerine özgü ilmî birikimi hem de İslâm dünyasının genel hadis literatürüne katkıda bulunmuşlardır. Zeydî hadis âlimleri, özellikle mezhebinin siyasi ve ilmî görüşlerini savunmak için kırk hadis geleneğine büyük önem vermiştir. Bu bağlamda, Zeydiyye kırk hadis literatürü, hem dinî öğretileri aktarma hem de mezhep kimliğini güçlendirme amacı taşımaktadır. Bu çalışmanın amacı, Zeydiyye mezhebi muhaddislerinin kırk hadis edebiyatına katkılarını, bu eserlerin yazılış amaçlarını, konularını ve kaynaklarını incelemektir. Türkiye’de bu alanda pek çok çalışma yapılmış olmasına rağmen, Zeydî kırk hadis edebiyatı üzerine yeterli araştırma bulunmamaktadır. Bu makale, Zeydî müelliflere ait kırk hadis eserlerini tanıtacak ve bu eserlerin ilmî gelişmelere ne ölçüde katkıda bulunduğunu tartışacaktır. Makalede ele alınacak olan Zeydî hadis literatüründe mevcut on bir eserden yedisinin metni erişilebilir durumdadır ve Zeydî muhaddislerin kırk hadis literatüründeki yerini ve katkılarını anlamak açısından önem arz etmektedir. Bu eserlerde, hadislerin güvenilirliği ve içerikleri bakımından Zeydiyye mezhebine özgü yorumlara da ulaşmak mümkündür. Zeydî kırk hadis eserlerinin yazılış amacı, dinî bilgilendirme ve ahlâkî öğretimin yanı sıra mezhepler arası farklılıkları da açıklığa kavuşturmak olarak öne çıkmaktadır. Zeydî kırk hadis eserlerinin analizi, hem Zeydî hadis edebiyatının tarihsel gelişimini aydınlatacak hem de bu alandaki ilmî çalışmaların kapsamını genişletecektir.
Keywords : Hadis, Zeydiyye, Kırk hadisler, Zeydî kırk hadis edebiyatı, Şerh, Tahkîk