GELENEKSEL ROMA HAMAMLARI İÇERİSİNDE SMINTHEION HAMAM YAPILARININ ÖNEMİ

Authors : Davut Kaplan

Pages : 23-46

View : 455 | Download : 2264

Publication Date : 2023-03-29

Article Type : Research Paper

Abstract :Roma İmparatorluğu sınırları içerisinde, öncelikle başkent Roma olmak üzere, merkezi veya taşra olsun birbirinden görkemli ve şatafatlı anıtsal mimari ile donatılmış çok sayıda kent vardır. Bu kentlerin hemen hemen hepsinde yer alan ve doğrudan Roma mimari karakteri taşıyan anıtsal yapı tipi ise hamamlardır. Bu yapılar, genelde İmparatorluk tipi (Thermae) ve halk tipi (Balnae) olarak iki grupta tasnif edilirler. Bu tasnif Roma kent hamamları için kullanılan genel uygulamadır. Smintheion’un ise bir kent değil kutsal alan olması ve özellikle Anadolu’da bulunması, barındırdığı hamamlarından dolayı geleneksel Roma anlayışından farklı düşünülebilir. Fakat Smintheion hamamları da planlama ve teknik ölçütler açısından geleneği takip ederler. Çünkü Smintheion hamamları planlama şekli ve tipi, yapı malzemeleri ve metotları, ısıtma sistemleri, mekan içi süslemeleri ve su donatımı ile geleneksel hamamların birer kopyası gibidir. Bu bağlamda Smintheion hamamları genel anlamda geleneksel Roma hamamları tipolojisine uyarlar. Dikkat çeken yanları ise plan ve teknik açıdan İtalya’nın Pompeii hamamlarından doğrudan etkilenmiş olmasıdır. Her iki örneğin Apollon Smintheus Tapınağı’nın bir parçası gibi tapınağın yakınında yer alması ve Anadolu kent hamamları ile karşılaştırılınca boyutları bakımından küçük olmaları ile dikkat çekerler. Plandaki bazı farklılıklara ek olarak Büyük hamam girişinde yer alan heykel kaideleri ve apodyterium işlevi de gören büyük bir salon gibi sıra dışı mekanlar açısından ise kendilerine özgüdür. Bu iki hamamın asıl vurgulanması gereken yönü ve diğer geleneksel “kent hamamlarından” ayıran özellikleri ise Anadolu’da özel inşa edilmiş, (termal örnekler hariç) örneği pek bilinmeyen “kutsal alan hamamları” olmalarıdır. Bu iki hamama \\\"Batı Hamamı\\\" olarak adlandırılan, henüz kazısı yapılmamış fakat yapılan sondajlarla MS 2-3.yüzyıla ait olduğu saptanan Roma hamamı da eklenmelidir. Her üç hamam ve su depoları ile birlikte Smintheion bir nevi termal-şifa merkezini andırmaktadır.
Keywords : Roma Hamamları, Smintheion, Kutsal Alan Hamamları, Agonistik oyunlar, Troas