Türkiye’de Ameliyata Bağlı Basınç Yaralanması İle İlgili Hemşirelik Lisansüstü Tezlerin İncelenmesi: Sistematik Derleme

Authors : Sema Konateke, İlkay Guner

Pages : 134-150

Doi:10.58605/bingolsaglik.1594315

View : 72 | Download : 81

Publication Date : 2025-04-26

Article Type : Review Paper

Abstract :Bu çalışma ameliyata bağlı basınç yaralanması ile ilgili hemşirelik lisansüstü tezlerin incelenmesi amacıyla yapıldı. Çalışmada “Yükseköğretim Kurulu Ulusal Tez Merkezi” veri tabanında “ameliyat”, “cerrahi”, “bası yarası”, “basınç yarası”, “basınç ülseri”, “basınç yaralanması” anahtar kelimeleriyle tarama yapıldı. Dahil edilme kriterlerini sağlayan 16 lisansüstü teze ulaşıldı. Tezler 2012-2023 yılları arasında, %87,5’i yüksek lisans tezi, %62,5’i tanımlayıcı-kesitsel tipte yapılmıştır. Tezlerin %68,75’inde ameliyata bağlı basınç yaralanma riskinin ve etkileyen faktörlerin belirlenmesi amaçlanmış, riski belirleyen iki ölçek Türkçe’ye uyarlanmıştır. Tezlerin %62,25’inde “Braden Risk Değerlendirme Ölçeği” kullanılmıştır. Basınç yaralanması gelişme oranı %5,7-60 arasında ve en fazla Evre 1 olarak görülmüştür. İleri yaş, obezite, hipoalbüminemi ve uzun ameliyat süresi vb. birçok faktörün riski artırdığı; bakım paketinin uygulanmasının, destek yüzey ve yünlü battaniye kullanılmasının riski azalttığı belirtilmiştir. Basınç yaralanmasının çoğunlukla yoğun bakım ya da evde bakım hastalarında ele alındığı görülmektedir. Cerrahi hastalarında basınç yaralanması ile ilgili çalışmaların artırılması literatüre önemli katkılar sağlayacaktır.
Keywords : Ameliyat, Basınç Yaralanması, Hemşirelik